بررسي ويژگي‌هاي اقليمي رويشگاه‌هاي گونهAstragalus gossypinus Fisher (گون كتيرايي) در استان اصفهان

Climatic Characteristics of the Natural Habitats of Astragalus gossypinus Fisher in Isfahan Province

رابطه بين گونه‌هاي گياهي و عوامل اقليمي همواره يك موضوع اساسي در اكولوژي گياهي است و استفاده از روش‌هاي آماري چندمتغيره مي‌تواند در آشكارسازي ارتباط بين عوامل اقليمي و پراكنش گونه‌هاي گياهي مؤثر باشد. در اين مطالعه به‌منظور بررسي عوامل اقليمي تأثيرگذار بر پراكنش گياهي گونه Astragalus gossypinus Fisher (گون كتيرايي) كه مولد كتيرا بوده و به نسبت از گسترش و توسعه زيادي در استان اصفهان (در حدود 7 درصد مساحت رويشگاه‌هاي استان اصفهان) برخوردار است، ويژگي‌هاي اقليمي اين گونه مورد بررسي قرار گرفت. بدين منظور در اين مطالعه 56 متغير اقليمي مربوط به ماه‌هاي ژانويه، مارس و ژوئيه و بازه سالانه استفاده گرديد و براي كاهش تعداد متغيرها و تعيين مهمترين عوامل مؤثر، تحليل عاملي به‌روش تجزيه مؤلفه‌هاي اصلي به‌كار برده شد. نتايج نشان داد چهار عامل دماي سرمايشي- رطوبتي، بارش- تندر، ابرناكي و باد به‌ترتيب 39/05، 32/77، 11/44 و 8/63 درصد و در مجموع 91/88 درصد از واريانس داده‌ها را تبيين مي‌كند. عامل اقليمي دماي سرمايشي- رطوبتي بيشترين تأثير را بر حضور اين گونه داشته است، به‌طوري كه در مناطقي كه اين گونه مشاهده مي‌گردد عامل دماي سرمايشي- رطوبتي مثبت بوده و در مناطق فاقد آن منفي مي‌باشد.

The relationship between plant species and climatic factors has always been an important subject in plant ecology and the use of multivariate statistical methods might be effective in detecting the relationship between climatic factors and the distribution of plant species. In the present study, climatic characteristics of Astragalus gossypinus Fisher producing tragacanth stretched in a relatively vast area in Isfahan province (approximatley seven percent of natural habitat of Isfahan province) to shed lights on determinant climatic factors on distribution of this species were investigated. In this study, 56 climatic variables were evaluated in the months of January, March, and July in the annual interval and to reduce the number of variables and determine the most important factors. Factor analysis was applied using principal components analysis. The results showed that four factors, namely cooling temperature-humidity, precipitation-storm, cloudiness, and windiness account for 39.05%, 32.77%, 11.44%, and 8.63%, and totally 91.88% of the variance of the data, respectively. Also, the cooling temperature-humidity factor has the greatest impact on presence of this species, therefor, in areas where this species can be seen, the cooling temperature-humidity factor is positive and vice versa.