آواي مو: انسان شناسي زيبايي شناسي بومي در خودتزييني زن تركمني روستاي دويدوخ

آراستن‌ مو در ‌فرهنگ تركمني نشان‌دهنده معاني گسترده‌اي همچون موقعيت اجتماعي، اقتصادي، سياسي، قومي و فردي است. آراستن موي زنان تركمن از تولد آغاز مي‌شود و در تمامي مراحل زندگي ادامه مي‌يابد، آنچه در آراستن مو اهميت دارد، معيارهاي بومي زيبايي است. در اين مقاله تلاش شده است، با مطالعه مردم‌نگارانه در روستاي تركمن‌نشين دويدوخ‌، معيارهاي زيبايي بومي در خودتزييني مو زنان‌ با رويكردي كيفي و فن‌هاي مصاحبه، مشاهده و اسنادي بررسي ‌‌شود. چارچوب نظري برگرفته از گرايش انسان‌شناسي زيبايي‌شناسي بومياست كه در آن نقش ارزش‌هاي جمعي در تأثيرگذاري بر معيارهاي زيبايي اهميت دارد و بر همين اساس در اين پژوهش، ارزش‌هاي جمعي‌ مؤثر در زيبا‌يي آراستن مو از گذشته تا به امروز در منابع موجود تركمني و ميدان پژوهش مد نظر قرار گرفته است. نتايج حاكي از آن است كه سياهي رنگ، بلندي مو، شباهت به موجودات طبيعي، تناسب با هويت قومي، سياسي اقتصادي و اجتماعي در معيارهاي زيبايي خودتزييني مؤثرند. زنان در جامعه تركمني با آراستن موي خود، معنا‌ و مفاهيمي را توليد و از ارزش‌هاي جمعي استفاده مي‌كنند. جامعه بومي با ديدن اين نشانه‌ها مفاهيم و معاني را دريافت مي‌كند. در اين فرآيند هرگونه اختلال در دريافت معنا باعث خلق مفهوم زشتي مي‌شود و درحالي‌كه برقراري ارتباط و دريافت معنا، مفهوم زيبايي را پديد مي‌آورد. زيبايي در خودتزييني به دو بخش مادي و معنوي تقسيم مي‌شود. هويت در زيبايي معنوي نقش مهمي ايفا مي‌كند و نسبت به زيبايي مادي از اهميت بالايي برخوردار است. زيبايي معنوي در خودتزييني زنان باعث حفظ هويت و قدرت جامعه دويدوخي مي‌شود.