بررسي آسيب تقليد در اعتقادات ديني از منظر قرآن كريم

The Examination of Taqlid Pathology in the Religious Beliefs from the View of the Holy Quran

روايت تاريخ از زندگي اجتماعي بشر، حاكي از آن است كه در همۀ اجتماعات انساني، گروهي به سبب توانمندي‌هاي اقتصادي، مذهبي و يا سياسي، نخبه تلقي شده و رهبري ديگران را به دست گرفته‌اند كه در اين ميان، نقش عالمان و انديشمندان مذهبي در جهت‌گيري ديني عوام حائز اهميت و بي‌بديل است. قرآن كريم نيز با پذيرش اين واقعيت خارجي، با ذكر نمونه‌هاي متعدد، آن را آسيب‌شناسي كرده و با دعوت‌هاي مكرر به خردورزي، سعي در كاهش فاصلۀ فكري طبقات اجتماعي داشته است. از منظر قرآن، پيروي از نخبگان ديني در پيشگاه الهي رفع تكليف نكرده و همۀ افراد در قبال مواضع ديني كه اتخاذ مي‌كنند، مسئول هستند. از اين رو، همگان مكرراً به تعقل و تدبر در نصوص وحياني دعوت شده‌اند تا افزون بر آگاهي همگاني از مفاهيم ديني، كتاب آسماني معياري براي تشخيص سره از ناسره در دعاوي نخبگان قرارگيرد. بنابراين در منطق قرآن، وابستگي فكري عوام جامعه به نخبگان، امري مذموم است و همگان موظف‌اند با افزايش آگاهي و تعقل در براهين دينيِ ارائه‌شده از سوي رهبران اجتماع، مسير حق را پيدا نموده و با ديده‌اي باز از نخبگان صالح پيروي نمايند تا به سعادت ابدي دست يابند.

The narrative of history of human social life indicates that in all human communities, a group with the economic, religious and political skills is believed that they are elite and they guide the other people. The role of the religious scholars and intellects in the orientation of common people are important and unique. The holy Quran also with welcoming this outward reality with mentioning different samples has pathologized it and has tried to reduce the social thought gap by the repeated request for thinking. From the view of the Quran, following religious elites does not cause to eliminate responsibility in the presence and watching of God and all people are responsible for their adopted religious approach (acts). For this, all people repeatedly have been invited to rationality and thinking over the revelation texts, beside the consciousness of the religious concepts, the divine book is the criterion for recognizing truth from untruth in the elites' claims. In the Quran reasoning, intellectual dependence of the common people on the elites is fault and disagreeable and it is the duty of all people to advance their consciousness and rationality in the religious proofs being presented by the community leaders in order to set themselves on the right path and follow the pious elites consciously to the eternal welfare