بررسي تطبيقي نظريه جامعيت قرآن از منظر تفسير الميزان

A Comparative Study of Comprehensiveness of the Quran According to the Tafsir al-Mizan fi Tafsir al-Qur@n" and "Rooh al-Ma'ani fi Tafsir al-Quran al-'Adhim

مساله جامعيت قرآن، يكي از مباني مهم فهم و تفسير قرآن است كه مورد توجه و اهتمام مفسران قديم وجديد بوده است. از جمله مفسراني كه به صورت جدي اين موضوع را در تفاسير خود طرح كرده اند، مي توان به علامه طباطبايي و آلوسي بغدادي اشاره كرد. آنچه بررسي ها نشان مي دهد اين است كه هرچند آلوسي فصل خاصي به اين موضوع اختصاص مي دهد، اما ذهن او از سوالات رهايي نمي بابد، به همين خاطر ما مي بينيم او در قسمتي از تفسيرش به سمت ديدگاه حداقلي مي رود؛ در بخشي ديگر از تفسيرش به سمت ديدگاه اعتدالي يا حداكثري كشش پيدا مي كند. اما بررسي سخنان علامه نشان مي دهد كه علامه، تنها ديدگاه مورد قبول براي جامعيت قرآن را، جامعيت اعتدالي مي داند و ساير ديدگاه ها را نقد و رد مي كند. در اين مقاله به بررسي تطبيقي ديدگاه اين دو مفسر بزرگ، در اين زمينه مي پردازيم .

Comprehensiveness of the Quran is one of the important foundations for its comprehension and interpretation, which has been noticed and considered by old and new commentators. Among the commentators who have seriously raised the issue in their commentaries, we can refer to Allamah Tabatabaii and Alusi Baghdadi. The studies show that although Alusi devotes a special chapter to this issue, he is in a kind of astonishment and fails to free himself from the questions and doubts which come to his mind. That is why we see him moving towards a minimal view in some parts of his commentary and towards a moderate or maximal one in other parts. The review of Allamah's remarks, however, shows that the only acceptable view for the comprehensiveness of Quran is moderate comprehensiveness in his view; he rejects and criticizes the other viewpoints. The present paper comparatively studies the view of these great commentators in this regard.