اثر تغيير اقليم بر دما و بارش سالانه استان زنجان با بررسي عدم قطعيت‌ها

Climate change impact on annual precipitation and temperature of Zanjan province with uncertainties investigation

هدف از اين تحقيق ارزيابي اثر تغيير اقليم بر بارش و دماي ميانگين مكاني استان زنجان در مقياس سالانه با در‌نظر‌گرفتن عدم قطعيت ها‌ست. بدين‌منظور از مدل سالانۀ ARMA استفاده شد. سري هاي بارش و دماي سالانۀ ميانگين مكاني استان محاسبه و سپس توسط مدل استوكستيك سالانه ARMA مدل‌سازي شد. 100 سري 30 سالۀ بارش و دماي سالانه براي ميانگين مكاني استان توليد شد. توسط اين مدل ها سناريوهاي آيندۀ شش مدل GCM تحت سه سناريوي انتشار ريزمقياس شد و براي هر سناريو، 100 سري 30 سالۀ بارش و دماي سالانۀ آينده توليد شد. با مقايسۀ دامنۀ 90‌ درصد آماره هاي دورۀ فعلي با دامنۀ 90‌ درصد مجموعه سناريوهاي آينده، دامنۀ عدم قطعيت ها در نتايج بررسي شد. اعتبارسنجي مدل نشان از كفايت مدل براي شبيه‌سازي سري زماني سالانۀ بارش و دما و كاهش مقياس دارد. در حدود اطمينان 90 درصد، انتظار ميرود دماي ميانگين مكاني استان زنجان طي دورۀ 2035‌ـ 2064 از 6/0 تا 2/3 درجۀ سانتي گراد افزايش يابد و ميانگين بارش از 25‌ درصد كاهش تا 15‌ درصد افزايش يابد. بر اين مبنا عدم قطعيت هاي ناشي از ساختار مدلهاي GCM، نوسانات طبيعي اقليم و سناريوهاي انتشار شايان توجه است و لازم است در نظر گرفته شوند.

In this paper, climate change impact on annual precipitation and temperature series for Zanjan province was assessed and uncertainties were investigated. Spatial average of annual time series of precipitation and temperature for Zanjan province were calculated and then modelled using ARMA model and 100 annual precipitation and temperature series of length 30 years were generated for spatial average of Zanjan province. Using the models, future scenarios of 6 GCMs under 3 emission scenarios were downscaled and 100 annual precipitation and temperature series of length 30 years were generated for each of the scenarios. 90% bounds of the variable statistics for the current condition were compared with the 90% bounds of the corresponding values for all of the future scenarios and the uncertainties were investigated. Model validation showed that the models are adequate for generation of the annual temperature and precipitation series. In confidence level of 90%, it is expected that average temperature of Zanjan province increase from 0.6 to 3.2 ºC and average precipitation change from -25% to +15% in 2035-64 period. So, the uncertainty due to the GCMs structure and the emission scenarios are considerable and should be taken into account.