اثر‌بخشي آتش‌سوزي تجويز‌شده، كنترل مكانيكي و شيميايي بر مديريت ورك (Rosa persica) در مراتع تخريب‌شده

Effectiveness of Prescribed Fire, Mechanical and Chemical Control in the Management of Rosa Persica in Degraded Rangelands

امروزه كنترل گياهان مهاجم در مراتع تبديل به يك چالش مهم براي مديريت منابع طبيعي شده است. گياه ورك (.Rosa persica Michx. ex Juss) يكي از گونه‌هاي مهاجم در ايران است. اين گونه در مراتعي كه ورود پيدا كرده، به‌ سرعت گسترش يافته و بر ساختار و عملكرد پوشش‌گياهي بومي منطقه تأثير منفي گذاشته است. در اين تحقيق به بررسي روش‌هاي كنترل مكانيكي، شيميايي و آتش‌سوزي تجويز‌شده در كاهش تراكم ورك در مراتع تخريب‌شده در قالب طرح آزمايشي كرت‌هاي خرد شده بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه سال متوالي پرداخته شد. نتايج نشان داد كه اعمال روش‌هاي تلفيقي نقش مؤثرتري در كنترل ورك داشته و در بين روش‌هاي مورد مطالعه آتش‌سوزي تجويز‌شده به‌همراه كنترل شيميايي نقش مؤثرتري در كاهش جمعيت ورك داشت. تيمار تلفيقي آتش‌سوزي و كنترل فيزيكي از طريق قطع اندام‌هاي هوايي از سطح زمين و آتش‌سوزي به‌همراه قطع اندام‌هاي زير‌زميني، نيز نشان داد كه هر دو روش در كاهش جمعيت ورك مؤثر بوده ولي تفاوت معني‌داري بين اين دو روش در سطح پنج درصد ديده نشد. به‌دليل ايجاد آشفتگي در خاك در روش قطع اندام‌هاي زير‌زميني پيشنهاد مي‌شود در كنترل ورك از روش آتش‌سوزي به‌همراه قطع اندام‌هاي هوايي به‌جاي قطع ريشه استفاده شود.

Invasive plant control is a significant challenge for natural resources management. Rosa persica (Michx ex. Juss.) is one of the invasive species in Iran. It has been rapidly expanded to the areas where it has introduced. In the present study, we evaluated the effects of five treatments: 1) control, 2) fire, 3) cutting, 3) tilling, 4) chemical techniques (glyphsate application) in controlling the expansion of Rosa persica in a degraded rangeland plant community (Rosa persica dominant type) in Markazi province. An experiment was arranged in split plots based on a completely randomized block design with four replications for three consecutive years. We found that the combined methods have played a more effective roles in controlling the Rosa persica and among these methods; fire combined with chemical techniques appeared to be a better option for reducing the abundance of Rosa persica. Also, fire combined with the mechanical removal of the above-ground and fire combined with the mechanical removal of the root reduced population size of Rosa persica, as comapred with the control, however, no significant difference (P<0.05) was found between the two methods. Thus, because of the disturbance in the soil, as a result of the mechanical removal of root, we recommend the use of fire combined with cutting instead of tilling to reduced Rosa persica.