تفاوت ماهوي انسان ها در انديشه فخر رازي

Human Beings` Difference of Quiddity in Fakhr Razi’s Thought

فخر رازي در آثار خود بر تباين ماهوي انسان­ها تصريح كرده است. نگارنده در آثار فخر رازي تعريف مشخصي از «ماهيت» نيافت، اما اين نكته در آثار او هست كه ماهيت امري است كه تغيير و تبديلِ آن ممكن نيست. در نتيجه تصريح به تباين ماهوي انسان­ها، به اين معنا خواهد بود كه هر فرد از انسان ماهيتي تبديل­ ناپذير و متفاوت با ديگر انسان­ها دارد. بديهي است كه اين باور همه دانش ­هايي را كه به نوعي به انسان مربوط مي­شود تحت تأثير قرار مي­دهد. براي دست­اندركارانِ علوم تربيتي، اخلاقي، حقوق، فقه و ... بسيار اهميت دارد كه بدانند آيا با انسان­هايي يكسان سروكار دارند يا با مجموعه ­اي از انسان­هايي كه هر كدام ماهيتي علي­حده و مجزا دارند. در اين مقاله با استقصاي آثار فخر رازي، ادله و شواهد وي را بر تباين ماهوي انسان­ها، در دو بخش ادله غيرنقلي و ادله نقلي، عرضه مي­كنيم.

Fakhr Razi has affirmed the essential difference of human beings. The author has not found a certain definition of “quiddity” in his writings. Yet it is apparent that quiddity is inalterable. Therefore the affirmation of innate divergence of humans would mean that every single person has an inalterable and different nature from others. The fact that this sort of belief impacts all the sciences having to do with humans is axiomatic. For those involved in education, moral, law and fiqh, it is of high importance to know if they are dealing with similar humans or a body of humans with a variety of distinct natures. In this article we will enumerate Fakhr Razi’s work, presenting the innate divergence of humans using traditional and reasonable proofs.