روند تغييرات در محوطه‌هاي داراي تواليِ استقرارِ پس از آغازايلامي بر اساس يافته‌هاي سفالي و هنر مهرسازي

The Process of Changes in the Post Proto Elamite Sites Based on the Ceramic and Glyptic Arts

گستره وسيع محوطه‌هاي آغاز ايلامي از غرب به شرق فلات ايران نشان‌دهنده اهميت اين دوره بوده و نگاهي ويژه را به محوطه‌هاي استقراري آغاز ايلامي خواستار است. اگرچه پژوهشگراني بر مبناي برخي اطلاعات و داده‌ها ازجمله نوشتار آغاز ايلامي، توقف يك‌باره دوره آغاز ايلامي را مدنظر قرار مي‌دهند و سير تحول آن تا دوره ايلام قديم را با علامت سؤال مي‌نگرند؛ اما برخي محوطه‌هاي مهم دوره آغاز ايلامي ازجمله شوش، مليان، يحيي(؟)، شهرسوخته و حصار كه همگي داراي شاخصه اصلي آغاز ايلامي يعني "گل نوشته" هاي آن مي‌باشند، داراي توالي استقرار بوده و تا دوره ايلام قديم و حتي در برخي مدت‌زماني طولاني‌تر همچنان روند استقرار در آن‌ها ادامه داشته است. در اين پژوهش سعي بر آن است تا با بررسي داده‌هاي پس از آغاز ايلاميِ محوطه‌هاي داراي توالي ازجمله سفال و مهر، چگونگي سير تحول استقرارهاي نام‌برده تا دوره ايلام قديم موردبررسي قرار گيرند تا پاسخي در راستاي اين سؤال كه "تغييرات فرهنگي پس از دوره آغاز ايلامي چگونه صورت گرفته، آيا توالي استقرار به‌صورت تدريجي بوده و يا اينكه به‌يك‌باره به فرهنگي نوين در دوره بعد تغييريافته است؟" را ارائه دهد. آنچه اطلاعات اين پژوهش در اختيار ما قرار داده، باوجود تفاوت در مناطق مختلف مي‌توان روند استقرار را هرچند با تغييرات در برخي داده‌ها، از دوره آغاز ايلامي به ايلام قديم مشاهده نمود.

The large areas of the lands of Proto-Elamite period from the west to the east of Iranian plateau indicates the importance of that period and requires a special attention to the Proto-Elamite expansions. Although according to some information and data such as the Proto-Elamite contexts, a number of researchers consider the sudden break of the Proto-Elamite era and regard the evolutionary trends up to the old Elamite era as a vague question but some of the important areas of the Proto-Elamite period such as Susa, Malian, Yahya, Shahr-i Soukhteh, and Hessar, that all have the main Proto-Elamite period sign, i.e. the inscriptions, have subsequent trends in the expansion, continued up to the old Elamite era and even later. It has been tried in this study to consider the state of the transformation trends by analyzing the data in the Post-Proto-Elamite areas with the required subsequences such as pottery and seals. In order to present the answers for the questions regarding the state of cultural changes after the Proto-Elamite era and whether the sequence of deployment was gradual, or changed all at once to a new culture in the subsequent periods. Despite the differences in different regions, and with respect to some variations in some data, the sequence of deployment from the Proto-Elamite to the old Elamite eras can be observed through the information gathered in this study.