تجمع فلزات سنگين در گياه ني (Phragmites australis) و رسوبات رودخانه كارون (محدوده شهر اهواز)

Survey of heavy metals accumulation in (Phragmites australis) and sediments of Karoun river Case Study: Ahvaz city

اين تحقيق به‌منظور بررسي تجمع فلزات سنگين (Ni,Pb,Cd) در رسوبات رودخانه كارون و در گياه آبزي ني (Phragmites australis) انجام گرديد. نمونه‌برداري در 6 ايستگاه (قبل، داخل و بعد از شهر) و از گياه ني و رسوبات رودخانه كارون (1395) صورت گرفت. نمونه‌هاي خاك و گياه در ايستگاه‌ها جمع‌آوري و به روش هضم جكسون و EPA 3050 به‌وسيله دستگاه جذب اتمي قرائت شدند. نتايج غلظت فلزات سنگين موردبررسي در بافت‌هاي مختلف گياه ني و رسوبات نشان داد كه بيشترين غلظت فلز كادميوم و سرب (ميلي‌گرم بر كيلوگرم) در ريشه گياه ني در ايستگاه 4 به ترتيب به ميزان (0/79±2/81) و (80/8±172) و بيشترين غلظت فلز نيكل در ايستگاه 5 در برگ گياه ني (0/21±2/72) اندازه‌گيري شد. بيشترين حجم آلودگي گياهي در ايستگاه‌هاي محدوده داخل شهر اهواز به دست آمد. همچنين مطالعه رسوبات رودخانه كارون نشان داد، فلزات سرب (1/90±73/50) ميلي‌گرم بر كيلوگرم در ايستگاه 6، كادميوم (0/11±2/11) ميلي‌گرم بر كيلوگرم در ايستگاه 5 و نيكل (0/14±1/72) ميلي‌گرم بر كيلوگرم در ايستگاه 1، به ترتيب بيشترين غلظت را داشتند. بيشترين حجم آلودگي رسوبات در ايستگاه‌هاي محدوده خارج از شهر اهواز به دست آمد. نتايج ضريب تجمع زيستي نشان داد، بالاترين ضريب تجمع زيستي فلز كادميوم و سرب به ذر ريشه گياه ني به ترتيب به ميزان 1/29 و 3/84 و فلز نيكل بالاترين ضريب تجمع زيستي (1/47) را در ساقه داشتند. نتايج اين تحقيق نشان داد، گياه ني توانايي بالايي براي انتقال فلزات سنگين به اندام‌هاي خود داشته و مي‌توان از اين گياه به‌عنوان گياهان تجمع‌كننده فلزات سنگين در رودخانه‌ها استفاده كرد.

This study examines the accumulation of heavy metals (Ni, Pb, Cd) in the Karun river sediments and aquatic plant Phragmites (Phragmites australis), one of the dominant plants on the Karun River, explored. Sampling at six stations during a month (November 2016) of the plant was conducted straw and sediments. Soil and plant samples collected at stations and digestion read by Atomic Absorption Spectrophotometer were Jackson and EPA 3050. The obtained data analyzed by SPSS. The results showed that the highest concentration of Cadmium and Lead in sediments of straw and reed roots of station 4 were (2.81 ± 0.79) and (172 ± 8.80) (mg/kg) and Nickel metal concentration in leaves of cane at station 5 (2.72 ± 0.21) (mg / kg). Most of the stations with plant pollution were inside Ahvaz. The Sediments study of Karun River showed for Lead (73.50±1.90) (mg/kg) at station 6, Cadmium (2.11 ±.011) (mg/kg) at Station 5, and nickel (1.72 ± 0.14) (mg/kg) in the first station to have the highest concentrations. The largest volume of sediment pollution at stations outside the city of Ahvaz. The results showed that cadmium bioaccumulation factor in plant Phragmites highest bioaccumulation factor (1.29) at the root, nickel highest bioaccumulation factor (1.47) on the stem and Pb highest bioaccumulation factor (3.84) were at the root, plant their ability to shoot high for heavy metals and as plants remove heavy metals can be used. In this study, the correlation between the plants and the sediment was observed in all cases. Of the main reasons for the presence of heavy metals, log on industrial wastewater treatment, urban and agriculture is the Karun River.