جاي خالي سلوچ و فلسفه بوم شناختي

The Missing Soluch and ecosophy

آرني نيس Arne Naess، فيلسوف نروژي، فلسفه بوم­ شناختي يا Ecosophy را در سال 1970 به جهان معرفي نمود. اين نگاه فلسفي، پايه جنبشي سياسي قرار گرفت كه جنبش بوم­ شناختيِ ژرف، The Deep Ecology Movement، ناميده شد. تكيه بر كلمه­ ي «ژرف» نشان ­دهنده تاكيد جنبش بر ايجاد تغييرات اساسي بر ديدگاه و عملكرد انسا ن ­ها، و قابل بازبيني و تغيير بودن مداوم اين ديدگاه و عملكرد مي­ باشد (Chalquist on line) . هدف غاييِ جنبش بوم­ شناختيِ ژرف، دست يافتن به خودشناسيِ جمعي از طريق مقاومت بدون خشونت است و هر كدام از پيروان اين جنبش مي توانند فلسفه­ ي بوم­ شناختيِ خاص خود را بيافرينند؛ به اين شرط كه اصول هشت­گانه نيس- سِشِنز در آن لحاظ شود. فلسفه بوم­ شناختي شخصيِ آرني نيس Tvergastein ) فراسوي سنگ ­ها) نام دارد كه نام كلبه ­اي كوهستاني است كه نماد وابستگي نيس به عناصر طبيعي محسوب مي شود. (Drengson, Devall Schroll, 2011: 107-109) فلسفه بوم ­شناختي ژرف، البته يك رويكرد ادبي محسوب نمي شود، اما نويسنده­ ي اين مقاله بر اين عقيده است كه اين نگاه قابليت تبديل شدن به رويكرد ادبي را دارد و مي ­تواند جاي خالي ناگفته­ هاي بسياري را كه خارج از رويكرد نقد ادبي زيست­محيطي Ecocriticism Literary به شمار مي آيد، پر كند. در همين راستا، نگارنده بعضي از مطرح­ ترين مفاهيم فلسفي معرفي­ شده توسط آرني نيس را بر روي رمان جاي خالي سلوچ اثر محمود دولت­ آبادي به عنوان يك رويكرد نقد ادبي پياده كرده است. طبق دسته­ بندي نيس، مفاهيمي مثل تنوع، پيچيدگي و هم­زيستي، زيرِ عنوان خودشناسيِ جمعي و حقيقت و بي­باكي، زير عنوانِ مقاومت بدون خشونت قرار مي­گيرد. در عين حال، اين مفاهيم وابستگي عميق و درهم تنيده­اي به يكديگر دارند.

Arne Naess, the Norwegian philosopher, coined the word Ecosophy in 1970. His philosophy is the basis to a political movement called The Deep Ecology Movement. The emphasis on the word “deep” is to indicate that the movement is after fundamental changes in the way people think and act toward nature. Also, Ecosophy asserts that its followers can permanently review and revise their thought and action. The ultimate goal of the Deep Ecology Movement is Self-realization through nonviolent resistance. Each member of the movement can create her own Ecosophy as long as it includes Naess-Sesseions’ platform. Naess’s personal ecosophy is Ecosophy T. Ecosophy is not a literary approach but the researcher believes that it has the capacity to become one. It can fill the gaps where Literary Ecocriticism does not assume as its realm. Accordingly, the researcher has applied some of the key concepts introduced by Arne Naess on the novel Missing Soluch by Mahmoud Dowlatabadi. Naess puts diversity, complexity, and symbiosis under the umbrella term Self-realization while truth and fearlessness go under nonviolent resistance. These concepts are tightly interwoven and interdependent as the the novel proves them to be. The research shows that all the introduced concepts can be more or less found and discussed in the novel. In this sense, the chosen literary text isf being read through Ecosophy.