جمله‌هاي منفي اسميه و دلالت‌هاي معنايي آن‌ها در قرآن كريم

Similar Syntactic Structures and Their Semantic Significations in the Holy Quran (Case Study of Negative Nominal Sentences)

در كنار درك روابط نحوي ميان اجزاي كلام، تلاش براي فهم معنا نيز مي‌تواند كاركردهاي معناشناسي ساختارهاي نحوي را به خوبي نشان بدهد. در قرآن كريم آيات متعددي با ساختارهاي تعبيري و نحوي مشابه و نزديك به هم ديده مي‌شود، كه ممكن است مخاطب را به اين تلقي برساند كه تفاوت چنداني در دلالت‌هاي معنايي اين دسته از آيات نيست. كاربرد حالت‌هاي گوناگون نفي در جمله‌هاي اسميه همراه با «ليس»، «حروف شبيه به ليس» و «لا نفي جنس» از جمله اين ساختارها و تعبيرات است كه با وجود شباهت ظاهري دلالت‌هاي معنايي متفاوتي دارند. پژوهش حاضر با رويكردي تحليلي و تطبيقي در بافت و سياق آياتي كه اين ادات در آن‌ها به كار رفته است، نشان مي‌دهد كه اختلاف اين ساختارهاي نحوي، صِرفِ تغيير و تفنن در تعبير نبوده؛ بلكه هر يك از آن‌ها براي بيان معناي هدفمندي هستند.