بازتاب توريه و دروغ مصلحت آميز در آيات قصص از منظر مفسران فريقين

The Reflection of Towriah (Prevarication) and White Lie in the Stories of the Holy Quran from the Viewpoint of Sunni and Shia Commentators

از مهمترين ارزش ­ها، صداقت و آفت اصلي آن دروغگويي است كه يكي از رذايل اخلاقي محسوب مي شود. دروغ در تمامي شرايع الهي حرام است و تا ضرورت و مصلحت مهمي در ميان نباشد، گفتن آن جايز شمرده نمي شود. اگر تحصيل اين مصلحت لازم شود، حرمت آن بر طرف گشته و مشمول قاعده "اهم و مهم" و يا به تعبيري "دفع افسد به فاسد" مي شود. با اين همه، آيات قصص قرآني نشان دهنده مواردي است كه بر اساس ضرورت و براي حفظ مصالح فرد و جامعه، دروغ و به تعبير دقيق­تر "توريه"، جايز شمرده شده است.حضرت يوسف (عليه السلام) بنا به مصالحي، بنيامين را با طرحي وحياني نزد خود نگه داشت و برادران را به سرقت متهم ساخت. حضرت ابراهيم (عليه السلام) براي عدم شركت در مراسم عيد مشركان و به منظور شكستن بت­ها اعلام كرد كه بيمار است. وي پس از شكستن بتها نيز هنگامى كه از وى در اين باره پرسش شد، آن را به بت بزرگ نسبت داد. موارد ديگري نيز در قرآن وجود دارد كه مفسران حكم جواز توريه و دروغ مصلحت آميز را از آنها استنباط نموده اند.

One of the most important moral values is honesty, the main defect of which is lying which is regarded a moral vice. Lying is forbidden in all divine religions and not permitted unless there appears an important necessity and expediency. If we are to fulfill this expediency, then lying is permitted and subject to the principle of "the most important and important", or in other word, the principle of "avoiding more corruption by means of allowing less corruption." However, stories of the Holy Quran mention some cases in which lying, or more exactly prevarication, is permitted due to a necessity and to protect individual and social expediency. For example, Prophet Yusuf (PBUH) kept his brother, Benjamin, before himself through a revealed plan, and accused his brothers of stealing. Prophet Ibrahim (PBUH) did not participate in pagan celebration in order to break the idols and pretended that he was sick. After breaking the idols and being asked about it, he attributed it to the great idol. There are other cases in the Holy Quran, from which commentators have deduced the permissibility of white lie and prevarication.