بررسي تطبيقي- ترامتني تأثير كتاب‌نگاره‌هاي مكتب هرات بر اورهان پاموك با تأكيد بر داستان خسرو و شيرين نظامي و رمان نام من سرخ

Comparative-Transtextual Study of Herat School Manuscript to Orhan Pamuk, with an Emphasis on Khosrow and Shirin and Novel entitled “My Name Is Red

پژوهش‌هاي نوين تطبيقي با به‌كارگيري روش‌هاي نقد بينامتني به دنبال كشف روابط متون با يكديگرند. ژرار ژنت، در الگوي ترامتنيت، از مناسبات ميان متون سخن مي‌گويد. به تعبير وي، ترامتنيت هرآن چيزي است كه يك متن را در ارتباط با متون ديگر قرار مي‌دهد. در نگارگري ايراني، متون تصويري غالباً الهام از متون كلامي خلق مي‌شوند. مكتب هرات از برجسته‌ترين مكاتب نگارگري ايران است كه هم‌نشيني كلام و تصوير در كتاب‌نگاره‌هاي آن بسياري از هنرمندان جهان را تحت تاثير قرار داده است. نزديك به شش قرن پس از خلق اين آثار، در ادبيات معاصر تركيه، اورهان پاموك، در رمان نام من سرخ به خلق روايتي درباره‌ي نگارگري مي‌پردازد. اهميت نگاره‌هاي مكتب هرات در اين رمان به‌گونه‌ايست كه گويا بخشي از داستان در زمينۀ اين نگاره‌ها رخ مي‌دهد. اين پژوهش با بهره‌گيري از نظريهۀ ترامتنيت ژنت به بررسي چگونگي بازتاب كتاب‌نگاره‌هاي مكتب هرات در رمان پاموك پرداخته است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد، رمان نام من سرخ نتيجۀ تراگونگيِ خلاقانۀ كتاب‌نگاره‌هاي مكتب هرات است و بيش‌متني بر اين آثار قلمداد مي‌شود.

New comparative studies tried to discover texts relationships with utilizing Intertextual methods. Gerrad Genette speaks about interrelations of texts in Transtextual model. In his attitude, Transtextuality is whatever interrelate texts with each other. In the tradition of Iranian miniature, pictorial texts inspired by verbal texts and pursuant to their better understanding. Herat illustrating School is one of the uppermost Schools in Iran and the accompaniment of word and image in its works influences many artists from all over the world. After six centuries of creation of these works, in Turkish contemporary literature, Orhan Pamuk wrote a novel about illustrating which entitled “My Name is Red”. Illustrations of Herat School are so important in this novel and some parts of it occur in the illustrations themes. This study utilizes Genette’s theory of Transtextuality to examine how Herat manuscripts influence the novel. Findings of this article shows that the novel entitled “My Name is Red” is the result of creative transposition of Herat manuscripts and known as a hypertext for them.