جدايي زيست‌جهان از نظام و شكل‌گيري جامعه نظارتي در نمايشنامه دژ اثر هاوارد باركر

The Pathology of the Uncoupling of System and Lifeworld and the Formation of Surveillance in The Castle

ظهور روشنگري در غرب با ارزش بخشيدن به عقل ابزاريِ انسان در شناخت پديده‌هاي پيرامون خود، سلطة انسان بر جهان اطرافش را توجيه كرد و به ايجاد ساختارهاي اجتماعي مدرن در جامعه غربي انجاميد. از ميان منتقدان مدرنيته، ميشل فوكو با پيگيري چگونگي شكل‌گيري سوژه در تاريخ جامعه غرب به تبارشناسي روابط قدرت و تغيير شكل در روش‌هاي اِعمال قدرت مي‌پردازد. يورگن هابرماس نيز با انتقاد از عقل ابزاري حاصل از مدرنيته راه رهايي از شيوﻩهاي اِعمال قدرت نوين را در تقويت روابط ميان سوژﻩهاي انساني جستجو مي‌كند. بدين‌سان، هاوارد باركر در نمايشنامة دژ جامعه‌اي را به تصوير مي‌كشد كه در ابتدا براساس روابط بين‌فردي و به صورت اشتراكي اداره ﻣﻲشده، سپس با بازگشت جنگجويي صليبي و متعصب كه مهندسي عقل-گرا نيز همراهيﺍش مي‌كند به جامعهﺍي پليسي تبديل مي‌شود كه در آن شهروندان تحت نظارت دائم قرار مي‌گيرند. نماد اين سلطة انضباطي، ساختن دژي هراسناك است. بنابراين، پژوهش حاضر، با استفاده از ديدگاه فوكو و هابرماس درباره لزوم همراهي زيست‌جهان و نظام در جامعه، به واكاوي جامعه‌شناختي اين نمايشنامه ﻣﻲپردازد.

Enlightenment in the Western societies, by giving credence to the instrumental reason, justified man’s dominance over his world around and led to the construction of modern structures in the Western societies. Among the critics of Modernity, Michel Foucault by genealogical study of the formation of the Western subject analyzed the procedures through which the modern power technologies are formed. Also, Jürgen Habermas by the study of the Western instrumental reason, establishes his pathological solutions on the grounds of inter-subjectivity. Moreover, Howard Barker, in his play, The Castle, depicts a dystopian society in which a medieval crusader, accompanied with a rationalist engineer, destroys people's communal and intersubjective relations by constructing a panoptic castle. This article aims at analyzing the surveillance society of The Castle by Foucault’s genealogy of power relations in the Western societies and Habermas’s theories about the uncoupling of lifeworld and system. The researchers of this study concluded that the uncoupling of lifeworld from system can be the main reason for the demolition of the play's symbolic society.