بازيابي تزئينات معماري دوره تيموريان در نگاره هاي كمال الدين بهزاد

The Recognition of Timurid Architectural Decorations on the Basis of Kamal Al-Din Bihzad Miniature Paintings

مدارك تصويري ازجمله مهم‌ترين مدارك در مطالعۀ تاريخ و به‌خصوص تاريخ معماري ايران است. مدارك تصويري انواع مختلفي دارد كه نقاشي نوعي مهم در ميان آن‌هاست كه ظرفيت‌هاي آن، چندان شناخته‌شده نيست و كمتر در تحقيقات معماري مورداستفاده قرارگرفته است. جاي خالي اين مطالعات، در خصوص مكتب نگارگري هرات كه مي‌توان آن را بازنمايي واقعي فضاهاي معماري دوره تيموري قلمداد نمود بيشتر رخ مي‌نمايد. بر همين اساس جهت بازتاب تزئينات معماري در نگاره‌هاي ايراني، از ميان نقاشي و نگاره‌هاي مكاتب مختلف ايران، مكتب نگارگري هرات با تأكيد بر نگارگري كمال‌الدين بهزاد- از معروف‌ترين هنرمندان مكتب نگارگري هرات- انتخاب و مورد تجزيه‌وتحليل قرارگرفته است. با توجه به اهميت اين موضوع و دامنه كم مطالعات، در اين مقاله سعي بر آن شده است تا با ارائه مهم‌ترين شاخصه‌هاي معماري دوره تيموري و همچنين نگارگري آثار بهزاد، بازتاب تزئينات معماري اين دوره از قبيل: حمام، كاخ و مسجد در آثار وي موردبررسي قرار گيرد. با انجام مطالعات مشخص گرديد كه در سه اثر متعلق به كمال‌الدين بهزاد؛ علاوه بر ارائه جزئيات بناهايي از قبيل: حمام، كاخ و مساجد، شاخصه‌هاي معماري تيموريان از قبيل: نوع طاق‌ها، شكل سردرها، فرم كلي بناها، كاشي معرق، تزئينات رايج و موتيف هاي تزييني بازتاب يافته است.

Visual evidences are considered to be the most important documents in history and especially in the history of Iranian architecture. There are different types of painting that they could be used importantly to retrieve many of historical as well as artistic issues. On the basis of Herat Painting School, which have more realistic representation it is possible to retrieve architectural decoration of Timurid period. Accordingly, to reflect the architecture decoration in Persian miniatures of different miniature painting schools of Iran, Herat Miniature Painting School with an emphasis on Kamal Al-din Bihzad painting were selected and analyzed. Given the importance of this issue the present article tries to concentrate on the most characteristics of Timurid painting school. The main goal of this study is a detailed overview on Timurid architectural decoration portrayed by Behzad through comparing them with those of paintings which have worked on the monumental buildings.