مطالعه ريشه هاي فرهنگي و روان شناختي آيين زار

بيماريهاي رواني در روزگاران گذشته معلول قدرتهاي مافوق طبيعي شناخته مي شدند و بيماري را نتيجه تسخير ارواح خبيث ميدانستند. شخص در اثر تسخير ممكن است از بيماري با علائم جسمي و روحي رنج ببرد. رام كردن اين ارواح كه در سواحل جنوبي ايران به باد يا هوا معروفاند با برگزاري مراسمي تحت عنوان زار امكانپذير است. زار در زمره اعتقادات معنوي اين منطقه قرار دارد. مطالعه اين آيين شفابخش به درك آداب و اعتقادات مردم حاشيه خليج فارس كمك ميكند و جنبه آييني اين موضوع بسيار بااهميت است. زار كه از قبايل ابتدايي شرق آفريقا باقي مانده است در اصل ريشه در شمنيسم دارد. شمنيسم عمدتاً پديدهاي ديني و مربوط به سيبري و آسياي مركزي است. شمن با فرو رفتن به خلسه، براي درمان بيماريها، با ارواح ياريگر و نيروهاي آسماني ارتباط برقرار ميكند و از آنها استمداد ميطلبد. از ديدگاه روان شناسي، برخي از علائم بادزدگي نشانه اي از جنون يا طبيعت هيستريك تعريف شده است و اين علائم احتمالا از اختلال ها و واكنش هاي رواني فرد در برابر فشارها و تنش هاي ناشي از وضعيت اجتماعي او ناشي مي شود. آيين زار به عنوان جايگزيني براي توضيحات پزشكي متعارف، نوعي تفسير از بيماري در اختيار ميگذارد كه علم توان معالجه آن را ندارد. مقالهي حاضر در پي پاسخ به سرچشمههاي تاريخي و رواني آيين زار با استفاده از اسناد موجود، مشاهده و مصاحبه با درمانگران، بيماران و برخي از افراد جامعه محلي سواحل جنوبي ايران است.