بررسي انسان شناختي تنوع فضايي مطلوب از منظر ساكنان خانه هاي شهري تهران، البرز و قزوين

انسان شناسي فضاي خانگي يكي از حوزه هاي جديد انسان شناسي فرهنگي است كه توجه خود را به خانه هاي عموم مردم و ارتباط آنها با فرهنگ و نيازهاي ساكنانشان معطوف مي سازد. پژوهش حاضر، ذيل اين حوزه از دانش، قصد بررسي تعدادي از خانه هاي شهري ايران را از منظر ساكنانشان دارد، ساكناني كه عموما در طراحي و ساخت خانه خود مشاركتي نداشته اند به همين دليل، با شكافي بين تصاوير مطلوب ذهني و فضاي واقعي مواجه خواهند بود. پرسش اصلي در اين مقاله، چيستي گوناگوني فضايي مطلوب ساكنان و بررسي فضاهايي است كه در اختيار دارند. به اين منظور و با حركت از مفهوم ” محيط هاي پاسخ ده “ در ادبيات شهرسازي، تعريف هايدگر از سكونت و نيز آموزه هاي آموس راپاپورت درباره ارتباط ذهن و فرهنگ با امرِ ساختن؛ مسئله، صورت بندي و براي عملياتي سازي پژوهش نيز، يك گروه خويشاوندي ساكن در استان هاي تهران، البرز و قزوين، انتخاب شدند. 6 خانواده، به همراه فضاهاي تحت سكونتشان، با روش كيفي مورد مطالعه قرار گرفته اند. نتيجه پژوهش، تهيه الگويي فرهنگي براي گوناگوني يا تنوع فضايي است كه نشان مي دهد كه خانه هاي ساخته شده بين سال هاي 27 77 همچنان به لحاظ فرهنگي، پاسخگوي نيازهاي ساكنانشان هستند. در مقابل، خانه هاي - ساخته شده در دهه اخير؛ كه عموما مهندسي ساز و داراي نقشه هاي طراحي هستند؛ مطلوبيتي به مراتب پايين تر دارند.