چكيده فارسي :
اين مقاله به بررسي مساله بقاي رژيم هاي سياسي در شيخ نشين هاي حوزه خليج فارس متمركز شده است و از چشم انداز نظريه رانتريسم متأخر به اين سوال پرداخته است كه ظرفيت هاي جديد و اصلاحات اقتصادي در وضعيت كنوني و استمرار آن در آينده تا چه اندازه مي تواند در بقاي سياسي و استمرار دولت هاي رانتير عربي در منطقه خليج فارس موثر باشند.؟ يافته هاي اين پژوهش (كه بيانگر فرضيه نيز هستند) نشان مي دهند كه آميزه اي از مولفه هاي كلاسيك و متأخر رانتيريسم همچون راهبردهاي سركوب- كنترل، رفاهي، خريد اطاعات سياسي از طريق شبكه هاي حمايتي فاسد و پيروپروري، آزاد سازي سياسي و اقتصادي كند و تدريجي در شكل تاكتيكي توانسته اند از دگرگوني سياسي شيخ نشين هاي عربي حوزه خليج فارس جلوگيري كنند، در اين باره به رغم توانايي تبيين نظريه رانتريسم متأخر، اين تئوري به دليل تقليل گرايي عمدتا اقتصادي و تا حدي سياسي، بي توجهي به مولفه هاي فرهنگي و عدم قدرت پيش بيني براي لحاظ انقلاب خاموش و انتظارات فزاينده در جوانان، تحصيلكردگان و طبقه متوسط و دلايل ديگر، در تبيين بي ثباتي و احتمالا انقلابي اين دولتها در آينده از كفايت كامل برخوردار نيست. اين پژوهش اين گونه نتيجه گيري مي كند كه تحولات در درون شيخ نشين هاي حوزه خليج فارس در جهت افزايش گرايش به تغيرات دموكراتيك در جريان است و عدم پيش برد سناريوهاي آزادسازي از بالا مي تواند گرايش به دگرگوني انقلابي را در درون اين جوامع تقويت كند.
چكيده لاتين :
Rentier state theory (RST) gained currency in the late 1980s, and remains widely cited or accepted, as an explanation for the lack of democratization and for economic problems in oil- and gasproducing states of the Middle East. It postulates that externally-derived, unproductively-derived 'rents' such as oil and gas revenues (or fees, foreign aid, and the like) give the state autonomy from society, removing pressures for democratization, economic liberalization, and other policies in response to societal antagonism or pressure. Societal pressures are 'bought off' by rents, and rents also pay the cost of an expansive state repressive capacity. This argument is, of course, simplistic, and the development strategies of the Gulf in the past two decades - including the spectacular globalized development of Dubai and, more recently, Qatar, Abu Dhabi, and others - suggests that a simple argument of state autonomy from society is inaccurate or incomplete, and that RST requires refinement and sophisticatization
