مفهوم‌شناسي توصيفي «مغفرت» با تأكيد بر روابط هم‌نشيني

The Conceptive Description of “Forgiveness” with an Emphasis on Associate Relations

«مغفرت» از شئون ربوبيت است و همگان بدان چشم اميد دارند(بقره/285). اين واژه در زمره واژگان پركاربرد و بحث برانگيز قرآني است و در نظام قرآني در ارتباط با كلمات ديگر، صبغه معناشناسانه ويژه اي مي يابد.طيف وسيع آيات غفران و عدم تبيين دقيق حوزه معنايي اين واژه، سبب شده برخي گناهكاران به خود وعده آمرزش دهند؛ حال آنكه اين ادعا باطل است و اميدواري به مغفرت الهي، مستلزم وجود زمينه هايي است كه بايد در رفتارهاي انساني انعكاس داشته باشد. بنابراين ضرورت دارد ماهيت عناصري كه شبكه معنايي «مغفرت» را تشكيل مي دهند مورد بازشناسي قرار گيرد. نوشتار حاضر به منظور ارائه تصويري از جايگاه « مغفرت» در قرآن كريم، ضمن استخراج كانون هاي كاربردي «مغفرت»، در پي پاسخگويي به اين سوال است كه مطابق آيات قرآني ، كداميك از واژگان با «مغفرت»، بر محور همنشيني، داراي رابطه معنايي و يا تقابل معنايي هستند؟بررسي واژه هاي همنشين «مغفرت» در قرآن حكايت از آن دارد كه اين واژه در كانون ارتباط پيامبران، فرشتگان و نيز گناهكاران با خدا ، همچنين در كانون ارتباطات ميان فردي ظهور يافته است. از رهگذر تحليل كاربردها و استخراج مفاهيم همنشين مشخص شد كه از يك سو مفهوم مغفرت با مفاهيم ارزشي همچون ايمان، تقوا، توبه، خشيت، صبر، رحمت و عدم اصرار بر گناه داراي رابطه معنايي مي باشد. از سوي ديگر اين واژه با مفاهيم ضد ارزشي همچون شرك، استكبار، كفر، عذاب و خسران داراي تقابل معنايي است.

The word “forgiveness” is among the most widely used and controversial words in the Qur'an and the Qur'an in relation to other words, the particular semantic nature. This article tries to present an image of the “forgiveness” in the Qur'an, the mining centers function of “forgiveness”, to answer this question in accordance with the Qur'an, which has the words “forgiveness”, based on juxtaposition, relationship or contrasting semantic meaning? Companion Study of the word “forgiveness” in the Qur'an indicates that the word relationship at the center of the prophets, angels and sinners with God, also emerged at the center of interpersonal communication. Companion applications and concepts derived from an analysis it became clear that the concept of a value concepts such as forgiveness with faith, piety, repentance, humility, patience, mercy and semantic correlation is not insisting on guilt. On the other hand, the term anti-value concepts such as idolatry, arrogance, disbelief, pain and loss of contrast means