بررسي نقش عملكرد خانواده در پيش‌بيني گرايش به مواد مخدر در دانش آموزان

The Role of Family’s Function in Prediction of Students’ Tendency to Drugs

مقدمه: اعتياد يكي از مهم‌ترين آسيب‌هاي اجتماعي است كه جامعه و به‌خصوص نسل جوان را به‌صورت جدي تهديد مي‌كند. به‌طوري‌كه سلامت فرد، خانواده و جامعه را به خطر مي‌اندازد و همچنين موجب انحطاط رواني و اخلاقي فردي مي‌شود. پژوهش حاضر باهدف بررسي نقش عملكرد خانواده در پيش‌بيني گرايش به مواد مخدر در دانش آموزان طراحي شد. مواد و روش‌ها: پژوهش حاضر توصيفي از نوع همبستگي است. جامعه آماري اين پژوهش را كليه دانش آموزان پسر دبيرستاني شهر كرج در سال 1393-1392 تشكيل مي‌دادند كه مشتمل بر 15000 دانش‌آموز بودند. بر اساس جدول كرجسي و مورگان تعداد اعضاي نمونه 375 نفر تعيين گرديد كه به روش نمونه‌گيري خوشه‌اي چندمرحله‌اي انتخاب شدند. گردآوري داده‌ها با استفاده از مقياس استعداد اعتياد ويد و همكاران (1992) (APS) و ابزار سنجش خانواده اپشتاين و همكاران (1983)(FAD) انجام شد. براي تجزيه‌وتحليل داده‌ها از روش‌هاي همبستگي پيرسون و رگرسيون گام‌به‌گام استفاده گرديد و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS نسخه 18 انجام شد. يافته‌ها: يافته‌ها نشان داد كه در خانواده 14/4 درصد افراد نمونه، سابقه اعتياد وجود دارد و در 85/6 درصد ديگر سابقه اعتياد وجود نداشته است. نتايج همبستگي نشان داد كه مؤلفه‌هاي حل مسئله و ابراز عواطف با گرايش به اعتياد رابطه منفي و معنادار دارند و مقادير آن‌ها به ترتيب 0/197 و 0/144 مي‌باشد (0/05 ≥P ). همچنين رابطه مؤلفه نقش با گرايش به اعتياد معنادار نبود (0/05 ≤ P). نتايج تحليل رگرسيون گام‌به‌گام نيز بيانگر اين بود كه مؤلفه‌هاي حل مسئله و ابراز عواطف با يكديگر 0/074 از تغييرات گرايش به اعتياد را تبيين مي‌كنند و اندازه تأثير هر يك از اين متغيرها در معادله رگرسيوني به ترتيب 0/324 و 0/225 مي‌باشد. نتيجه‌گيري: با توجه به اهميت نقش عملكرد خانواده در گرايش دانش آموزان به مواد مخدر نتايج پژوهش حاضر مي‌تواند در زمينه برنامه‌ريزي و اتخاذ سياست‌هاي مقتضي جهت ارائه برنامه‌هاي آموزشي به خانواده‌ها و دانش آموزان آن‌ها مفيد باشد.

Background: Addiction is one of the most important social harms, that seriously threatens society, particularly the young generation. It endangers the individual, family and society health and also leads to mental and moral corruption. The present research was designed by the aim of investigating the role of family’s function in prediction of tendency to drugs among students. Materials and Methods: The present study is descriptive and correlational. The population of this research includes all the high school boy students in Karaj city in the academic year of 1392-93, which included 15000 students. Based on the Krejcie and Morgan table, the number of the sample was determined as 375 individuals, which were selected through a multistage cluster sampling. The data collection was performed through addiction potential scale of Weed et al. (APS) (1992) and family assessment devise (FAD) of Epstein et al, (1983). For analyzing the data, methods of Pearson correlation and step-by-stem regression were used, and the data were analyzed by using SPSS v. 18. Results: Findings showed that in families of 14.4% of the individuals, there is an addiction background, and in 6/85% there is no addiction background in the family. The correlation results showed that the components of problem-solving and affection expression have a negative and significant relationship with tendency to addiction, and their values are – 0.197 and – 0. 144 (P > 0.05). Also, the relationship between the component of role and tendency to addiction was not significant (P > 0.05). The results of step-by-step regression also indicated that the components of problem solving and affection expression explain 0.074 of the differences in tendency to addiction and the effect size of each of these variables in the regression equation is 0.324 and 0.225, respectively. Conclusion: Regarding the importance of the role of family’s function in drug tendency among students, the results of the present study can be useful in the context of planning and making appropriate policies for the purpose of promoting educational programs to families and their students.