نگاهي به نظريه‌‌پردازي‌هاي شمول‌گرايانه ناظر به شوراي دوم واتيكاني

در تاريخ مسيحيت، انديشه غالب، انحصارگرايي ديني بوده و نجات و رستگاري مخصوص مسيحيان شمرده مي‌شده است. شوراي دوم واتيكان، كه در سال 1962 تشكيل شد، كوشيد از اين موضع انحصارگرايانه سخت، فاصله بگيرد و موضعي شمول‌گرايانه، كه نجات غيرمسيحيان را ممكن مي‌دانست، اتخاذ كند. دو تن از عالمان الاهيات مسيحي معاصر، يعني كارل رانر و هانس كونگ، كوشيده‌اند موضع اعلاميه اين شورا را به صورت نظري مدون كنند. رانر نظريه «مسيحيان بي‌نام و نشان» و كونگ نظريه «حركت از كليسامداري به سوي خدامداري» را مطرح مي‌كند. اين نوشتار به بيان موضع شوراي دوم واتيكان و نظريه رانر و كونگ در اين ‌باره و بررسي اين دو نظريه مي‌پردازد. به نظر مي‌رسد اين دو نظريه‌پرداز در تطبيق اين نظريه بر متون مقدس و آموزه‌هاي اساسي پذيرفته‌شده در تاريخ الاهيات مسيحي موفقيت چنداني نداشته‌اند. با اين حال، بايد اصل نظريه اين دو عالم را در مقايسه با نظريه انحصارگرايانه عالماني چون كارل بارت، مترقي به شمار آورد.

Dharma is one of the most important teachings of Buddhism upon which many other teachings of the religion are based. A notion similar to Dharma preexists Buddhism in Hindu culture under the title of Ryth that is associated with the cosmic order. Later in Buddhism, the Ryth has also taken several meanings and functions, getting related with law, morality and the four noble truths. In this paper, first, we will briefly survey and explain various meanings and functions of Dharma in Hinduism and Buddhism and point to some similar notions in the other religions. Finally we conclude that teachings similar to Dharma could be detected in the other religions and cultures. Although the Buddha does not actually teach anything about God, but his teachings on Dharma looks like the concept of God in other religions such as Logos in the Christianity.