دنيوي شدن و نظريه انتخاب عقلاني دين

نظريه انتخاب عقلاني، نظريه‌اي است كه برخي از صاحب‌نظران متقدم، به ويژه اقتصاددانان كلاسيك و مردم‌شناسان‌ اقتصادي و اجتماعي، به آن توجه ويژه داشته‌اند و صورت خام ايده انتخاب عقلاني را برخي از آنها پردازش كرده‌اند. تبيين رفتارهاي ديني مردم در دنياي مدرن بر مبناي تبيين‌هاي نظريه دنيوي ‌شدن اهميت قابل توجهي در جامعه‌شناسي دين داشت. اما اين نظريه به علت پاره‌اي كاستي‌ها نمي‌تواند تبيين جامع و كاملي را فراهم كند. از همين‌رو به نظر مي‌رسد نظريه انتخاب عقلاني، به عنوان يك رويكرد جديد در جامعه‌شناسي دين، مي‌تواند برخي از كاستي‌هاي نظريه دنيوي ‌شدن را جبران كند. اين نظريه با تبييني كه از تكثر ديني در دنياي مدرن ارائه مي‌دهد شكل ديگري از دنيوي شدن را مطرح مي‌كند كه در خود دين بروز يافته است. اين امر اهميت ارائه نظريه‌هاي پساسكولار را افزايش داد تا امكان ارائه تبيين جامع‌تري از وضعيت دين در دنياي مدرن فراهم شود. بر اين اساس، نظريه انتخاب عقلاني دين نشان مي‌دهد كه نقش دين در جوامع كاهش نمي‌يابد و دين مي‌كوشد خودش را با اقتضائات جامعه مدرن همراه كرده، در استدلال‌هاي خود از براهين معتبر عقلي مبتني بر بازار و سود و زيان استفاده كند.

The theory of rational choice initially was developed by some classical economists and eco-social anthropologists. Furthermore many sociologists of religion define religious behaviors on the basis of secularization theory but due to some shortcomings, this theory could not deliver a comprehensive explanation of the problem. So it seems that the rational choice theory, as a new approach in the sociology of religion, functions like a supplement compensating for the weaknesses of secularization theory. This theory introduces a new form of secularization with a clarification of religious plurality in the modern world, a fact that increases the significance of presenting post-secularism theories on the position of religion. The theory of rational choice shows that the role of religion does not diminish in the society since it coordinates itself with the requirements of the modern society, utilizing benefit-based rational reasons in the arguments.