استفاده از مدل‌هاي رگرسيوني براي شناسايي صفات گياهي مرتبط با عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي باقلا (Vicia faba L)

Identification of plant characteristics related to seed yield of faba bean (Vicia faba L.) genotypes using regression models

در برنامه‌هاي به نژادي، برآورد ميزان افزايش عملكرد بر اساس تغيير در صفات مؤثر گياهي از اهميت بالايي برخوردار است كه با استفاده از مدل سازي رگرسيوني مي‌توان آنها را شناسايي كرد. به همين منظور 52 ژنوتيپ متنوع باقلا در يك آزمايش در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در بهار سال 1393 در ايستگاه تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي گرگان مورد ارزيابي قرار گرفتند. نتايج تجزيه رگرسيوني نشان داد كه عملكرد دانه مي‌تواند از 1665 كيلوگرم در هكتار تا 2880 كيلوگرم در هكتار (1215 كيلوگرم در هكتار) افزايش يابد. بر اساس نتايج، تغيير در چهار صفت گياهي؛ ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و تعداد روز تا گل‌دهي، مي‌توانند باعث افزايش عملكرد دانه ژنوتيپ‌هاي باقلا شوند. نتايج نشان داد كه اثر مثبت مطلوب‌سازي صفات ياد شده با دامنه افزايش عملكرد دانه مشاهده شده در آزمايش مزرعه‌اي، مطابقت داشته و بين صفات نيز همبستگي منفي وجود نداشت. سهم هر يك از صفات در افزايش عملكرد براي ارتفاع بوته 503 كيلوگرم در هكتار، تعداد غلاف در بوته 344 كيلوگرم در هكتار، تعداد دانه در غلاف 327 كيلوگرم در هكتار و تعداد روز تا گل‌دهي 41 كيلوگرم در هكتار بود. نتايج اين آزمايش نشان داد كه با استفاده از مدل‌سازي رگرسيوني مي‌توان سودمندي برنامه‌هاي به نژادي باقلا را در منطقه اجراي آزمايش بهبود داد.

Quantification of plant charatcteritics associated with yiled increase is important in crop breeding programs. Regression models can be used for this purpose. Different genotypes of faba bean were evaluated using a randomized complete block design with three replications in 2014-2015 in Agriculture Research Station of Gorgan, Gorgan, Iran. Regression model revealed that faba been seed yield can be increased from 1665 kg.ha-1 to 2880 kg.ha-1 (1215 kg,ha-1 increase). It was found that this increase can be achieved by manipulation of four plant traits, i.e., plant height, pod number per plant, seed number per pod, and days to flowering. There was no significant negative correlation between the traits. Optimizing of these traits, within the observed range in the field experiment, can increase faba bean seed yield by 1215 kg.ha-1. The contribution of each trait in this increase was estimated: plant height by 503 kg.ha-1, pod number per plant by 344 kg.ha-1, seed number per pod by 327 kg.ha-1 and days to flowering by 41 kg.ha-1. It was concluded that using regression models would be helpful for increasing the efficiency of faba been breeding programs in Gorgan, Iran.