ارزيابي روابط عملكرد دانه و اجزاي عملكرد و گروه‌بندي لاين‌هاي نوتركيب برنج (Oryza sativa L)

Relationship between grain yield and its components and grouping of rice (Oryza sativa L.) recombinant inbred lines

به منظور تعيين روابط ميان عملكرد دانه و اجزاي عملكرد و گروه­بندي 150 لاين نوتركيب (F8) برنج حاصل از تلاقي ارقام سپيدرود و غريب، تحقيقي در قالب طرح آگمنت در بهار سال 1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده علوم كشاورزي دانشگاه گيلان انجام شد. بررسي ضرايب همبستگي بين صفات مورد مطالعه نشان داد كه همبستگي مثبت و معني­داري بين عملكرد دانه با تعداد خوشه در بوته، تعداد دانه پر در خوشه، تعداد كل دانه در خوشه و طول خوشه وجود داشت. در تجزيه عليت عملكرد دانه، بيشترين آثار مستقيم مثبت مربوط به طول برگ پرچم و تعداد خوشه در بوته بود كه نشان دهنده اهميت اين صفات در عملكرد دانه مي­باشد. اين صفات مي­توانند به عنوان معيارهاي انتخاب غير مستقيم در بهبود ژنتيكي عملكرد در برنامه­هاي اصلاحي استفاده شوند. تجزيه خوشه­اي با استفاده از روش وارد با احتمال صحت 94 درصد لاين­هاي مورد بررسي را در سه خوشه مجزا گروه­بندي كرد. لاين­هاي گروه سوم به علت داشتن مقادير بالاي صفات تعداد پنجه و خوشه در بوته، ارتفاع بوته، طول خوشه، نرخ باروري، وزن هزار دانه، عملكرد، محتواي آب نسبي برگ (RWC) و مقدار كلروفيل ارزشمند هستند و مي­توان از اين لاين­ها براي گزينش لاين‌هاي پرمحصول و صفات زراعي مطلوب در برنامه­هاي اصلاحي استفاده نمود.

To determine the relationship between grain yield and yield components and grouping of 150 F8 recombinant inbred lines derived from a cross between two Iranian rice varieties; Gharib and Sepidroud, a field experiment was conducted using Augmented design in the research field of Faculty of Agriculture, University of Guilan, Rasht, Iran, in 2013. Correlation coefficients showed positive and significant correlation between grain yield with number of panicle per plant, number of filled grain per panicle, number of spikelet per panicle and panicle length. Path coefficient analysis for grain yield also showed that maximum positive direct effect belonged to flag leaf length and number of panicle per plant that implies these traits are important characteristics associated with grain yield. These traits can be used as selction criteria for indirect selection for genetic improvement of grain yield in rice breeding programs in Iran. Rice recombinant inbred lines were classified in three distinct groups by cluster analysis using ward method with 94% confidence. Recombinat inbred lines in third cluster had higher tiller number per plant, panicle number per plant, panicle length, spikelet fertility, thousand grain weight, grain yield, RWC and chlorophyll content were identified as highly valuable sources to be incorporated in rice breeding programs. These lines can also be used for selection of high yielding cultivars with desirable traits.