تحليل پهنه‌هاي مناسب توسعه اكوتوريسم با استفاده از تلفيق مدل FUZZY – AHP. مطالعه موردي: بخش ماهان

امروزه گردشگري در جهان معاصر، عرصه‌هاي بسياري را در فعاليت‌هاي اقتصادي، فرهنگي و اجتماعي به خود اختصاص داده است. در اين ميان اكوتوريسم پديده‌اي نسبتاً تازه‌اي در صنعت گردشگري است كه به معرفي چشم‌اندازهاي طبيعي به گردشگران با حفظ هويت مكاني آنها مي‌پردازد. كشور ايران به دليل دارا بودن پتانسيل و قابليتهاي چشمگير از نظر تنوع زيستي توانايي بسياري براي رونق دادن به صنعت اكوتوريسم دارد. بخش ماهان به علت داشتن ميراث‌هاي طبيعي، ويژگي‌هاي متنوع اقليمي، آثار و ابنيه تاريخي و فرهنگي و همچنين ويژگيهاي منحصربه فرد از منظر توسعه اكوتوريسم داراي پتانسيل‌هاي مناسبي است. هدف از انجام اين پژوهش تحليل پهنه‌هاي مناسب توسعه اكوتوريسم با استفاده از مدل تلفيقي FUZZY – AHP است. روش تحقيق از نوع توصيفي – تحليلي مي‌باشد كه با توجه به عوامل مؤثر در شناسايي نواحي مستعد توسعه اكوتوريسم، فاكتورهاي اطلاعاتي مختلف شامل لايه پوشش گياهي، خطوط هم دما، بارش، راههاي ارتباطي، شهر، روستا، شبكه آبراهه‌ها، چشمه‌ها، آبشار، ارتفاع و شيب تهيه و پس از رقومي سازي در محيط نرم‌افزاري Arc GIS مورد پردازش قرار گرفت. وزن‌دهي و اهميت نسبي هريك از لايه‌هاي اطلاعاتي نسبت به يكديگر از طريق مدل تحليل سلسله‌مراتبي (AHP) انجام شد و سپس با توجه به مطالعات ميداني و شناخت از منطقه، عملگر گاماي 0.8 به عنوان بهترين عملگر انتخاب شد. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه 25.43 درصد از كل مساحت بخش ماهان كه مشتمل بر ارتفاعات تيگران، باغ شاهزاده ماهان، آبشار و چشمه‌هاي روستاي تاريخي سِكُنج در شرق، غرب و نواحي مركزي ماهان است پتانسيل بسيار بالايي براي فعاليت اكوتوريسمي دارد به اين معني مناطقي كه داراي منابع آبي و ويژگيهاي طبيعي (چشمه، رودخانه و ....) و همچنين شرايط مناسب اقليمي هستند، بيشترين پتانسيل را براي فعاليتهاي اكوتوريسمي در اين بخش دارند. همچنين بر اساس تلفيق لايههاي اطلاعاتي، 28.4 درصد از مساحت بخش ماهان، پتانسيل بسيار كمي براي فعاليت اكوتوريسمي دارد.