واكاوي دوگان آرمان واقعيت در انديشه و سيره علوي با تاكيد بر عزل و نصب حاكمان

A Restudy of Reality and Ideality in Imam Ali`s Thought with an Emphasis on Deposing and Appointing the Rulers

در مسير تغيير جامعه از وضعيت موجود به ايده آل، واقع‌گرايان در موضعي منفعلانه تسليم واقعيت‌هاي موجود مي‌شوند. از سوي ديگر آرمان‌گرايان در هر شرايطي به آرمان‌هاي خود پايبند بوده و كوچك‌ترين عقب‌نشيني از مواضع آرماني را محافظه‌كاري تلقي مي‌كنند. گروه سوم در تزاحم آرمان با واقعيت هاي موجود، امكانات و مصحلت‌هاي جامعه را نيز در نظر گرفته و مسير آرمان گراي واقع بينانه را در پيش مي‌گيرند. مقاله حاضر بر آن است تا رويكرد اميرمؤمنان (ع) را در زمينه عزل و نصب حاكمان بر اساس سه رويكرد مذكور نشان دهد. پا فشاري اميرمؤمنان (ع) بر عزل معاويه و ابقاي ابوموسي اشعري نه بر اساس آرمان‌گرايي و واقع‌گرايي، بلكه بر مبناي آرمان‌گرايي واقع‌بينانه است. توجه به شرايط متفاوت سياسي ـ اجتماعي كوفه و شام از يك‌سو و اولويت‌بندي در عزل حاكمان ناشايسته سبب اتخاذ چنين رويكردي گرديد.

In changing society from current situation to an ideal one, realists follow current realities. Idealists, however, are faithful to their ideals in all conditions and count any withdrawal from their ideal positions as conservative. A third group may be found that in the case of inflict between ideals and real possibilities, act as a realist idealist and bring the real limitations into consideration. In the paper, it has been intended to explain Imam Ali`s approach in deposing and appointing the rulers with regard to the mentioned tendencies. His insistence on deposing Mu`wiyah and surviving Abu Musa Asha`ri may not be explained on the basis of pure realism and idealism. It may be reasonable only on the basis of realist idealism. Imam`s attention to different political and social conditions of kufa and sham from on hand and priority in deposing illegal rulers has led him to take the position.