تحليل فضايي رابطۀ مؤلفه‌هاي جوي با بارش دوره‌هاي خشك و مرطوب در سواحل شمالي ايران

شناخت روابط بين مولفه هاي جوي و ميزان بارش مي تواند از جمله راه هاي مناسب در پيشبيني دوره هاي بارشي باشد. هدف از اين تحقيق شناخت عوامل مؤثر بر ايجاد دوره‌هاي خشك و مرطوب در سواحل درياي خزر است. بدين جهت براي تحليل فضايي روابط بين مؤلفه‌هاي جوي در دوره هاي خشك و مرطوب سواحل شمالي ايران الگو همديدي آن، موردبررسي قرار گرفت. داده‌هاي بارش ماهانه در يك دوره 25 ساله از سال 1361 تا 1385 (19812005)با بررسي 7 ايستگاه در سواحل جنوبي خزر كه از شرق تا غرب آن را در برمي‌گيرند مورد پردازش قرارگرفت. با بررسي توزيع زماني بارش، تعدادي ماه خشك و مرطوب شناسايي شد كه 5 ماه خشك و 5 ماه مرطوب ، انتخاب شد. براي تحليل ساختار جو و شناسايي سازوكار حاكم بر آن، از داده‌هاي بارشي APHRODITE با تفكيك 25/0×25/0درجه و داده‌هاي جوي دوباره تحليل‌شده مركز ملي پيش‌بيني‌هاي محيطي (NCEP/NCAR) با تفكيك افقي 5/2×5/2 درجه استفاده شد است. در اين تحقيق به‌منظور تحليل فضايي روابط بين مؤلفه‌هاي جوي در دوره هاي خشك و مرطوب سواحل شمالي ايران از چندين متغير براي درك بهتر موضوع استفاده شد. از جمله مولفه هاي مورد بررسي در اين تحقيق فشار سطح دريا، ارتفاع ژئوپتانسيل، نم ويژه، مؤلفه باد مداري و نصف‌النهاري، امگا و بارش مي باشد كه نقشه‌هاي همبستگي آنها و بارش توليد‌شد. مطالعه وضعيت همديدي منطقه ، همبستگي معناداري را بين بارش و استقرار پشته بر روي درياي سياه نشان مي‌دهد. همچنين وجود نم ويژه و صعودي بودن هوا و وزش بادهاي شمالي را مي‌تواند به‌صورت زنجيره‌اي قلمداد نمود كه وجود اين متغيرها در كنار هم مي‌تواند موجب شروع دوره مرطوب در منطقه شود.ايجاد پرفشار بر روي درياي عمان و خليج‌فارس و تقويت بادهاي جنوبي مي‌تواند نويددهنده دوره خشك در سواحل شمالي كشور باشد.