بررسي روند توسعه فيزيكي كلانشهر كرمانشاه و ارائه الگوي بهينه جهات رشد

شهر سكونتگاهي‌فضايي، انسان‌ساخت و گسترش‌يابنده است. نظامي كه فرآيند رشد و توسعه، تغييرات شكلي و ساختاري را به خود ديده و آن را مديريت مي‌كند. انطباق يا هماهنگي اين نظام با يكديگر براي پايداري شهر امري اجتناب‌ناپذير است. شهر كرمانشاه به عنوان نهمين كلانشهر منطقه‌اي ايران طي دهههاي اخير با گسترش كالبدي و جمعيتي شديدي مواجه بوده است. اين پژوهش به بررسي كم و كيف اين وضعيت و ارائه الگوي بهينۀ جهات رشد اين شهر مي‌پردازد. اين مقاله از نظر هدف كاربردي و از نظر روش، توصيفي ـ تحليلي است. براي انجام اين مقاله در بخش نخست از تصاوير ماهوارهاي لندست TM و ETM+ طي بازه‌ي زماني سالهاي 1365، 1370، 1377، 1386، 1389 و 1394 استفاده شد. به منظور آشكار‌سازي تغييرات سطوح و طبقه‌بندي تغييرات در سه كلاس پوششي: 1. كاربري زمين مسكوني و شهري 2. اراضي كشاورزي 3. باير و فضاي باز، از نرم افزار ENVI و روش طبقه‌بندي نظارت شده با حداكثر احتمال (Maximum Likelihood) و ميانگين ضريب كاپاي بيش از 95 درصد براي كليه طبقات و تصاوير استفاده شد كه نشان از صحت بالا دارد. نتايج نشان مي‌دهد كه گسترش سطوح شهري و جمعيتي طي سه دهه (65ـ 94) از 3221 هكتار مساحت و 560514 نفر جمعيت به 11432 هكتار و 905602 نفر جمعيت ، يعني حدود رشد 4 برابر كالبدي و افزايش 1.61 برابري جمعيت رسيده است كه بيانگر توسعه كالبدي و جمعيتي سريع طي دوره مذكور بوده است. در بخش دوم بيش از 20 نقشه معيار در رابطه با پارامترهاي مؤثر بر گسترش كالبد شهري تهيه و پردازش شدندكه با استفاده از دو روش خوشه‌بندي‌فازي (Fuzzy Clustering) و منطق‌فازي (Fuzzy Logic) در دو محيط نرم‌افزاري MATLAB و Arc GIS اقدام به همپوشاني لايه‌ها و جهات بهينه نمايان شدند. در نهايت مشخص‌گرديد كه جهات توسعه فيزيكي شهر كرمانشاه در آينده داراي وضعيتي quot;متوسط و نسبتا مناسب quot; است.