خودگروي اخلاقي؛ نگاهي قرآني

عرضۀ نظريات رايج در فلسفۀ اخلاق بر قرآن و حديث به عنوان منابع اصلي تفكر اسلامي و سنجش اين نظريات با مباني و مفاهيم اين منابع، در عين صعوبت مي‌تواند تا حدي براي ترسيم نظريۀ اخلاقي اسلام راهگشا باشد. در اين مقاله، نظريۀ خودگروي اخلاقي به مثابۀ يكي از نظريات مطرح در حوزۀ اخلاق هنجاري، با عرضه بر قرآن كريم مورد بررسي قرار گرفته است. به نظر مي‌رسد بيشتر آيات قرآن در حوزۀ اخلاق، ظاهري خودگروانه داشته، انسان را به سوي پي‌جويي منفعت اخروي خويش نظير رسيدن به بهشت، رضوان الهي، فلاح و... ترغيب مي‌كند. اما همچنان آيات ديگري را مي‌توان يافت كه در برابر خودگروي اخلاقي قرار دارند و اين نشان‌دهندۀ آن است كه نظريۀ اخلاقي اسلام با استناد به آيات قرآن كريم تنها در خودگروي خلاصه نمي‌شود و تبيين اينكه نظريۀ اخلاقي اسلام داراي چه ويژگي‌هايي است، نيازمند داشتن نگاهي جامع به آيات قرآن كريم و ديگر منابع است.