تطور دلالي و جايگاه آن در فهم غريب‌الحديث؛ بررسي موردي واژه‌ي وضو

Semantic change and its role in hadith comprehension; Case Study of the Word Ablution

تطور و تحول دلالي واژه‌ها، از عوامل اصلي پيدايش غريب‌الحديث و ايجاد اختلاف در معنا و مقصود حديث در بين دانشمندان است؛ به اين معنا كه برخي واژه‌ها به مرور زمان معناي اوليه خود را از دست داده و در معناي جديدي استعمال شده‌اند. غفلت از اين نكته و تبيين حديث بر اساس معناي متحول شده، باعث شده است كه راويان حديث و مفسران، در برخي موارد از معناي اوليه كه مقصود متكلم بوده است، دور شوند. پرسش اساسي اين است كه براي رسيدن به فهم صحيح واژه‌هايي كه غرابت آن ناشي از تطور معنايي است، چه قواعدي قابل پيشنهاد است؟ در اين پژوهش تلاش شده است تا ضمن بيان جايگاه تطور دلالي و اقسام آن مانند: تخصيص دلالت عام، تعميم دلالت خاص و انتقال دلالت، قواعد فهم غريب‌الحديث با تأكيد بر يك مورد خاص واكاوي شود؛ قواعدي نظير رجوع به معاجم دست اول لغت‌شناسي، جستجو در كتب غريب‌الحديث، توجه به فهم قدماي محدثين، روايات مشابه و مفسر، سياق و تفسير معصوم كه همگي براي رسيدن به معناي مقصود متكلم و فهم صحيح آن، جايگاهي ويژه دارند.

Semantic change in the words; is one of the main factors among scientists, that make a difference in meaning the traditions. This means that some words lose their original meaning over time and have been used on a new meaning. Explaining hadith according to changed meaning has led hadith narrators and commentators, in some cases, getting away from the first meaning that is the main and original meaning of the speaker. The basic question is what rules can be proposed to get the right understanding of Words whose strangeness results from a semantic change? In this study, we have tried to express the position of the semantic change and investigate rules of hadith comprehension with a focus on a particular case; rules like: refer to the first-hand dictionary of linguistics, search in the books of Gharib al-Hadith, Paying attention to the understanding of the Predecessors of narrators, the similar narrations, the interpreter narrations, the context and finally the interpretation of infallible Imams that all of them are very important to achieve the purpose of speaker and correct understanding of narrations.