محيط‌زيست در نگرش جامعه‌شناختي اميل دوركيم

چكيده طي سال‌هاي اخير، محيط‌زيست و مسايل و مشكلات مرتبط با آن توجه علوم مختلف را به خود جلب نموده است. تعداد تحقيقات جامعه‌شناسي و روان‌شناسي در اين زمينه نشان‌دهنده توجه محققان علوم انساني به محيط‌زيست مي‌باشد. بااين‌حال جامعه‌شناسي محيط‌زيست به‌عنوان شاخه‌اي از رشته‌ي جامعه‌شناسي، بسيار دير، پا به عرصه نهاد. عده‌اي دليل اين امر را در انديشه‌هاي پيش‌روان علوم‌اجتماعي جست‌وجو  نموده‌اند و بر همين اساس انگشت اتهام را به سمت آن‌ها نشانه رفته‌اند. يكي از اين عالمان اجتماعي كه مسئول عدم‌توجه جامعه‌شناسي به محيط‌زيست شناخته‌شده، دوركيم، جامعه‌شناس فرانسوي مي‌باشد. در اين مطالعه تلاش شده است ضمن بررسي مسأله محيط‌زيست در انديشه‌هاي دوركيم، به اين سؤال پاسخ داده شود كه انديشه‌هاي وي چه نقشي در ورود ديرهنگام محيط‌زيست به جامعه‌شناسي داشته است. نتايج اين مطالعه نشان مي‌دهد كه تعريف مفهوم واقعيات اجتماعي در تفكر دوركيمي و ديدگاه ضد تقليل‌گراي او، از مهم‌ترين عوامل ناديده گرفته شدن تأثيرات متغيرهاي محيطي بر جامعه بوده است. هم‌چنين بر اساس نتايج اين مطالعه، بااين‌كه ديدگاه دوركيم، تأثيرات نسبتاً گسترده‌اي بر جريان اصلي جامعه‌شناسي داشته است، از جامعيتي كه منتقدين او ادعا كرده‌اند، برخوردار نبوده و مرزبندي دوركيم با متغيرهاي محيطي، پس از او در موارد بسياري از بين رفته است.