حمليه موجبه كليه بديهي پايه هر تصديق بديهي و نظري ديگر در منطق و معرفت‌شناسي

تصديقات و قضاياي معتبر در علم محصورات اربعه از حملي و شرطي هستند. پايه و بن‌مايه اين قضايا، موجبه كليه است؛ زيرا بر اساس روش اشراقي، قضايا به موجبه كليه تحويل مي‌روند و نيز بر اساس اثبات عام غير مقابل تمام قضايا حتي قضاياي سالبه با حفظ سلب، اثباتي‌اند. همانطوركه تمام قضايا، حتي قضاياي سلبي به لحاظ ضرورت صدق ايجابي‌اند. علاوه بر اساس اصل تقصي علم، همه قضايا بايد به بديهياتي ختم شوند كه پرسش علمي قطع شود. ازاين‌‌رو در تقصي، علم همه نظريات به بديهيات ختم مي‌شوند و همه جزئيات، هرچند بديهي باشند به كليات ختم مي‌شوند، زيرا حكم در جزئي ازآن‌رو كه جزئي است ابهام دارد و پرسش از كدامين روست. از سوي ديگر سالبه‌ها هم بايد به موجبه‌ها برگردند؛ زيرا هرچند حكم برخي سالبه‌ها بديهي هم باشند، باز اين پرسش مطرح است كه از چه رو موضوع قضيه مقتضي سلب محمول است. اين پرسش آنگاه پاسخ درخور مي‌يابد كه در بن حكم سلبي، حكم ايجابي وجود داشته باشد و حكم سلبي لازمه عقلي آن باشد. بدين‌سان از منطق و معرفت‌شناسي، بن‌مايه همه تصديقات و قضايا به تصديق و قضيه موجبه كليه باز‌مي‌گردد