آثار نظري و عملي نظريۀ وجود رابط در حكمت متعاليه

وجود رابط يكي از ره‌آوردهاي مهم حكمت متعاليه است كه صدرالمتألّهين توانسته به وسيلۀ آن، تغيير شگرفي در نظام فلسفي‌اش به وجود آورد و حكمتش را بدان تعالي بخشد. ملاصدرا براساس مباني فلسفي‌اش ـ همچون: اصالت وجود و اعتباريت ماهيت، تشكيك وجود و تغيير مناط نياز معلول به علت براساس وجود و نه ماهيت ـ وجود رابطي را به رابط ارتقا داده و گسترۀ رابط را به كل هستي (ماسوي اللّه) توسعه داده است. در پرتو اين نظريه كه بر شالودۀ امكان فقري استوار است، در كنار دستاوردهاي جديد فلسفي كه در پي دارد، مباحث فلسفي حكماي گذشته نيز با نگاهي جديد بازخواني مي‌شود. از سوي ديگر، مشي انسان در سير به سوي كمال سرعت و تعالي مي‌يابد و انسان از ساحت ملك به ملكوت نزديك مي‌گردد. در سايۀ اعتقاد به وجود رابط است كه انقطاع از خلق رخ خواهد داد، روح اعتماد و اميد در آدمي تقويت مي‌يابد و به مقام توكّل دست مي‌يابد، توكّل و اعتمادي كه  نگراني را از او دور و قلبش را به ساحل آرامش مي‌رساند. اين نوشتار بر آن است تا دستاوردهاي نظري و عملي اين نظريۀ مهم فلسفي را بررسي و استنباط نمايد.