ماهيت و دلالت تجربه ديني

در باب تجربه ديني مباحث مهمي مطرح است، اما مهم‏ترين مباحث در اين زمينه بر محور سه مسئله است: چيستي تجربۀ ديني، ارزش معرفت‏شناختي تجربه ديني به طور عام و ارزش الهياتي تجربه ديني به طور خاص. در اين پژوهش به اختصار اين سه مسئله بررسي خواهد شد و تفاوت نگاه غربي و اسلامي به مسئله تجربۀ ديني و نقش متفاوت اين پديده در دو سنت يادشده خاطرنشان خواهد گرديد. جان كلام اين است كه تجربۀ ديني براي صاحب تجربه ممكن است از ارزش معرفتي بالايي برخوردار باشد، اما كساني كه فاقد چنين تجربه‏اي هستند، الزام منطقي به قبول دستاوردهاي آن ندارند؛ گرچه چنين تجربه‏هايي مي‏توانند نقش تأييدي و الهام‏بخشي داشته باشند. برخي متألهان غربي تجربه ديني را گوهر دين پنداشته و برخي دين را مبتني بر آن دانسته‏اند، اما در سنت اسلامي از تجربۀ ديني براي فهم عميق‏تر دين و نيل به درجات بالاتري از ايمان سود جسته‏اند.