بررسي ديدگاه علامه طباطبائي و استاد مصباح يزدي درباره عوارض ذاتي

منطق‌دانان و حكيمان اسلامي معتقدند هر علمي داراي موضوعي است كه در آن علم از عوارض ذاتي آن موضوع بحث مي‌شود، اما در تبيين چيستي عوارض ذاتي با يكديگر اختلاف دارند. علامه طباطبائي بحث از عوارض ذاتي را در علوم برهاني حقيقي دانسته، پيوندي وثيق ميان ذاتي بودن مقدمات برهان و بحث از عوارض ذاتي در علوم برهاني برقرار كرده است؛ ليكن استاد مصباح يزدي ذاتي بودن مقدمات برهان را به معناي بيّن بودن محمولات آنها براي موضوعاتشان دانسته، همچنين معتقد است بحث از عوارض ذاتي مبتني بر اعتباري است كه براي تمايز و طبقه‌بندي علوم صورت گرفته است. اين نوشتار با روشي عقلي ـ تحليلي  به بررسي و نقد ديدگاه علامه طباطبائي و استاد مصباح درباره عوارض ذاتي پرداخته است. نگارنده هرچند ديدگاه استاد مصباح را درباره اعتباري بودن عوارض ذاتي پذيرفته، معتقد است ذاتي بودن مقدمات برهان متأثر از بحث عوارض ذاتي در علوم برهاني است؛ يعني شرط ذاتي بودن مقدمات برهان و عوارض ذاتي در علوم برهاني در يك راستا معنا مي­شوند.