تاثير مصرف پودر و عصاره ريشه رازيانه برعملكرد بره‌هاي پرواري مهربان

سابقه و هدف: رازيانه از جمله افزودني‌هاي گياهي است كه به‌عنوان جايگزين آنتي‌بيوتيك‌هاي محرك رشد، در پرورش دام مورد توجه قرار گرفته است. اين گياه داراي نوعي اثر استروژنيك بوده كه مي‌تواند سبب افزايش اشتها و بالا رفتن مصرف خوراك در دام‌ها شده و نرخ رشد را افزايش دهد، اما اطلاعات در اين زمينه بسيار محدود مي‌باشد. اين پژوهش به‌منظور بررسي اثر افزودن عصاره و پودر ريشه رازيانه در جيره غذايي بر عملكرد بره‌هاي پرواري انجام گرفت. مواد و روش‌ها: اين آزمايش در قالب يك طرح كاملاً تصادفي با 5 تيمار و 5 تكرار با استفاده از 25 رأس بره نر از توده گوسفند مهربان با ميانگين وزن اوليه 4/53 ± 27/87 كيلوگرم، در ايستگاه تحقيقاتي شيرين‌سو واقع در كبوترآهنگ از توابع همدان، اجرا شد. تيمار‌ها شامل: 1 شاهد (بدون دريافت مكمل آزمايشي)، 2 پودر ريشه گياه رازيانه به ميزان 5 گرم، 3 پودر ريشه گياه رازيانه به ميزان 10 گرم، 4 عصاره الكلي ريشه گياه رازيانه به ميزان 7/5 ميلي ليتر و 5 عصاره الكلي ريشه گياه رازيانه به ميزان 15 ميلي ليتر به ازاي هر رأس بره در روز بودند. جيره غذايي به صورت مخلوط كامل تهيه و سه بار در روز، تا حد اشتها، در اختيار دام‌ها قرار داده شد. دوره عادت‌دهي بره‌ها به شرايط آزمايش و جيره‌هاي غذايي 14 روزدر نظر گرفته شد و پس از آن دوره اصلي آزمايش 89 روز در نظر گرفته شد كه طي آن، تغييرات وزن بره‌ها، ميزان خوراك مصرفي، افزايش وزن روزانه و ضريب تبديل خوراك تعيين گرديد. در پايان آزمايش همه بره‌ها كشتار شدند و اطلاعات مربوط به راندمان لاشه، ارگان‌‌هاي داخلي و وضعيت ظاهري آن‌ها بررسي شد. يافته‌ها: افزودن 5 و 10 گرم پودر ريشه رازيانه و 7/5 ميلي‌ليتر عصاره آن نسبت به تيمار شاهد و تيمار 15 ميلي‌ليتر عصاره موجب افزايش وزن نهايي بيشتري در بره‌ها شد. از نظر ميانگين افزايش وزن روزانه نيز بين گروه‌هاي آزمايشي تفاوت معني‌داري مشاهده شد، به‌نحوي كه مصرف پودر گياه رازيانه در هر دو سطح 5 و 10 گرم و نيز عصاره آن به ‌‌ميزان 7/5 ميلي‌ليتر، سبب افزايش وزن روزانه بالاتري شدند (P 0/05). ميانگين ماده خشك مصرفي روزانه بره‌ها تحت تأثير تيمار‌هاي آزمايشي قرار گرفت (P 0/05) و ميزان آن از 1345 تا 1893 گرم متغير بود. افزودن پودر و يا عصاره ريشه رازيانه سبب تحريك اشتها شد و در نتيجه مصرف خوراك افزايش يافت. در عين حال بالاترين ميزان مصرف خوراك در بره‌هايي مشاهده شد كه روزانه 10 گرم پودر ريشه رازيانه را مصرف نمودند (P 0/05). ميانگين ضريب تبديل خوراك در ماه‌هاي دوم و سوم و نيز در كل دوره آزمايش، تحت تأثير تيمارهاي آزمايشي قرار گرفت (P 0/05)، به‌نحوي كه با مصرف سطح پايين پودر و عصاره ريشه رازيانه، ضريب تبديل تمايل به كاهش و با مصرف سطوح بالاي پودر و عصاره تمايل به افزايش نشان داد. استفاده روزانه 15 ميلي‌ليتر عصاره رازيانه براي هر بره سبب بالا رفتن ضريب تبديل غذايي (7/75) نسبت به شاهد (6/40) گرديد. همچنين با مصرف روزانه 10 گرم پودر رازيانه براي هر بره، ضريب تبديل غذايي تمايل به افزايش نشان داد. در عين حال ضريب تبديل خوراك در بره‌هايي كه روزانه 5 گرم پودر (5/87) و يا 7/5 ميلي‌ليتر عصاره (6/39) رازيانه دريافت كرده بودند نسبت به تيمار شاهد تفاوت معني‌داري نداشت. نتيجه‌گيري كلي: به‌طور كلي استفاده از مقادير 5 و 10 گرم پودر گياه رازيانه و نيز 7/5 ميلي ليتر عصاره تهيه شده از آن سبب بالا رفتن سرعت رشد، وزن نهايي بره‌ها در پايان دوره پروار، وزن لاشه گرم و وزن لاشه سرد شد، اما ميانگين راندمان لاشه و ديگر صفات لاشه در گروه‌هاي آزمايشي تفاوت معني‌‌داري را نشان نداد.