مقايسه استفاده از زرده تخم مرغ و لسيتين سويا و افزودن آلبومين سرم گاوي بر انجمادپذيري و باروري مني گاو

سابقه و هدف: ذخيره و نگهداري سرمايي مني دام‌ها در دوره‌هاي طولاني‌تر، استفاده از ذخاير ژنتيكي بهتر را امكان‌پذير مي‌سازد كه در اين بين، آسيب ناشي از پراكسيداسيون و شوك سرمايي باعث كاهش باروري مني مي‌شود. بنابراين استفاده از موادي در تركيب رقيق كننده كه بتواند در حفظ باروري اسپرم موثر باشد، بسيار مهم خواهد بود. در اين تحقيق، به منظور بررسي اثر استفاده از سطوح مختلف لسيتين سويا به جاي زرده تخم‌مرغ در رقيق‌كننده تريس و همچنين اثر افزودن آلبومين سرم گاوي بر ويژگي‌هاي باروري مني گاو، سه آزمايش در سه شرايط دمايي نگهداري شامل دماي اتاق (C°24)، دماي يخچال (C°5) و به صورت منجمد در ازت مايع انجام شد. مواد و روش‌ها: نمونه‌هاي مني از چهار رأس گاو 3 ساله نژاد هلشتاين و با استفاده از مهبل مصنوعي جمع‌آوري شده و پس از ارزيابي اوليه كيفيت آنها با هم مخلوط شدند. سپس نمونه‌هاي مني با چهار نوع رقيق كننده مختلف داراي زرده تخم مرغ و سه سطح 0/5، 1 و 1/5 درصد لسيتين سويا رقيق شدند. قبل از پر كردن پايوت‌هاي نيم سي‌سي با مني رقيق شده، به نيمي از آنها 10 ميلي‌گرم آلبومين سرم گاوي افزوده شد. پايوت‌ها در سه شرايط دمايي نگهداري شدند؛ در دماي اتاق و و ارزيابي نمونه‌ها در ساعت‌هاي 3، 6 و 9، در دماي يخچال و و ارزيابي نمونه‌ها در ساعت‌هاي 3، 24 و 48 و در حالت انجماد در ازت و ارزيابي نمونه‌هاي يخ‌گشايي شده در روزهاي 5، 10 و 15 روز بعد از انجماد. غلظت و درصد زنده‌ماني و جنبايي اسپرم‌ها به روش ميكروسكوپي ارزيابي شدند. داده‌ها بر اساس آزمايش فاكتوريل 3×4×2 (شامل اثرات رقيق كننده، آلبومين سرم گاوي و زمان) با آرايش طرح كاملا تصادفي مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. مقايسه ميانگين‌ها با آزمون حداقل تفاوت معني‌دار بود. يافته‌ها: نتايج آزمايش در دماي اتاق نشان داد كه اثر رقيق‌كننده و زمان بر زنده‌ماني و جنبايي اسپرم‌ها معني‌دار بود (P 0.01) ولي اثر افزودن آلبومين تاثير معني‌دار بر آن نداشت. بيشترين زنده‌ماني (99/88 درصد) و جنبايي (99/75 درصد) اسپرم‌ها در گروه زرده تخم‌مرغ در ساعت سه مشاهده شد. در مورد نتايج آزمايش در دماي يخچال، اثر رقيق‌كننده و زمان بر زنده‌ماني و جنبايي اسپرم‌ها معني‌دار بود (P 0.01) ولي اثر افزودن آلبومين تاثير معني‌دار بر آن نداشت. بيشترين زنده‌ماني (98/34 درصد) و جنبايي (97/67 درصد) اسپرم‌ها در گروه زرده تخم‌مرغ در ساعت سه مشاهده شد. اثر رقيق‌كننده و زمان بر زنده‌ماني و اثر رقيق‌كننده، آلبومين و زمان بر جنبايي اسپرم‌هاي منجمد پس از يخ‌گشايي معني‌دار بود (P 0.05). بيشترين زنده‌ماني (68/18 درصد) و جنبايي (62/65 درصد) اسپرم‌ها به‌ترتيب در گروه زرده تخم‌مرغ در روز 5 بعد از انجماد بود. نتيجه‌گيري كلي: در مجموع، نتايج اين تحقيق نشان داد كه در رقيق‌كننده تريس، استفاده از زرده تخم‌مرغ نسبت به لسيتين سويا در شرايط نگهداري مايع و انجماد مني گاو برتري دارد. همچنين، افزودن سرم آلبومين گاوي به رقيق كننده تاثيري در بهبود زنده‌ماني و جنبايي اسپرم‌هاي مني گاو ندارد.