تحليل نشانه‌شناختي گفت‌وگو در فيلمنامه‌هاي داستاني «روز واقعه»، «عيارنامه» و «طومار شيخ شرزين»

پس از رواج چاپ فيلمنامه داستاني، پاره‌گفتار (گفت وگو) به عامل مهمي براي انتقال درون مايه و پيشبرد داستان تبديل شد. اولين نظريه منسجم كه با توجه به نظم نشانه‌هاي متفاوت درام مقابل گونه‌هاي ادبي به بررسي عنصر پاره‌گفتار (گفت وگو) در آن مي‌پردازد، نظريه معني‌شناسي كاربردي يا همان رويكرد گردآوري شده سطح اول نقش‌گراي گفتماني «كر الام» است. كنش گفتاري، واحدي از معني‌شناسي كاربردي است و بخشي از بررسي‌هاي پاره‌گفتار فيلمنامه داستاني را تشكيل مي‌دهد. مقاله‌ حاضر قصد دارد با مطالعه كنش هاي گفتاري در سه فيلمنامه داستاني «روز واقعه»، «عيارنامه» و «طومار شيخ شرزين»، پاسخي براي سؤال اصلي خود مبني بر چگونگي عملكرد آن در نشانه‌شناسي گفتوگونويسي حماسي بيابد. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد كه نوع يكساني از بيان پنج كنش زباني «سرل» به صورت كليتي تكرارشونده در گفت وگوهاي اين سه اثر وجود دارد. در هر سه اثر، عامل پيش برنده داستاني، دو كنش اعلامي و تعهدي است. نشانه كنش اعلامي در اين سه اثر، تمهيد زباني ويژه براي آفرينش معنا و سبك حماسي در فيلمنامه‌هاي داستاني است. سه شخصيت اصلي با كنش اعلامي و زمينه‌سازي همراهي شنوندگان و مخاطبان با خودشان درصدد تغيير جهان خارج و حماسه‌آفريني هستند. شخصيت عبدالله (شبلي) در فيلمنامه «روز واقعه»، اعلامي را درباره امام حسين(ع) بيان مي‌كند. شخصيت سها و عيدي (شاگرد شيخ شرزين) در دو فيلمنامه ديگر همراه با شخصيت پهلوان و شيخ شرزين سوگند ياد مي‌كنند. در اين سه فيلمنامه كنش‌هاي اظهاري، حكمي و بياني به تمامي، واكنش به كنش اعلامي هستند.