عنوان مقاله :
اثر هيدروژن بر خواص مكانيكي فلز جوش فولاد خط لوله
پديد آورندگان :
خطيب زاده دواني ، رضا - بخش مهندسي مواد , خطيب زاده دواني ، رضا - بخش مهندسي مواد , ميراسمعيلي ، رضا - بخش مهندسي مواد , ميراسمعيلي ، رضا - بخش مهندسي مواد , سلطان محمدي ، محمدرضا - دانشكده فني انقلاب , سلطان محمدي ، محمدرضا - دانشكده فني انقلاب
كليدواژه :
جوش , ريزساختار , شارژ هيدروژن , خواص مكانيكي , ترك ناشي از هيدروژن
چكيده فارسي :
در اين پژوهش، اثر هيدروژن بر خواص مكانيكي فلز جوش فولاد خط لوله X65 بررسي شده است. خطوط لوله حاوي سيالاتي مانند گاز ترش است كه اتمهاي هيدوژن و ساير مواد آسيب زا به فلز پايه و فلز جوش دارند. در اين پژوهش شارژ هيدروژن جهت نفوذ اتمهاي هيدروژن به درون ماده بهروش پيششارژ الكتروشيميايي با گاز هيدروژن و غوطهوري در محلول انجام شد. مطابق نتايج بهدست آمده در اين پژوهش، استحكام تسليم فلز جوش حاصل از روش الكترود دستي، در حضور هيدروژن 16% افزايش و سختي آن بهطور ميانگين در دو حالت شارژ هيدروژن بهروش مستقيم و غيرمستقيم 10% افزايش داشته است. اين افزايش نشاندهنده سخت شدگي است. درصد ازدياد طول تا زمان شكست 28% و درصد شكست نرم 60% كاهش داشته است كه نشاندهنده شكست ترد در حضور هيدروژن است. ميزان هيدروژن حاصل آمده با روش اكسيداسيون الكتروشيميايي هيدروژن درفلز جوش مقدار mol/cm^3 6^10×1.5 گزارش شد كه نسبت به ساير ريزساختارها مقدار قابل توجهي است. با توجه به مشاهدات ريزساختاري (كه از طريق تصاوير ميكروسكوپ نوري و ميكروسكوپ الكتروني روبشي بهدست آمد)، اطلاعات آماري فوق و گزارشهاي پيشين در اين زمينه، ميتوان اينگونه برداشت كرد كه هيدروژن با نفوذ خود در ريزساختار فلز جوش كه بيشتر آن فريت سوزني است، با قرار گرفتن در تانگلهاي نابهجايي، مرزدانهها، رسوبها و آخالها سبب سختشدگي و افت خواص فلز جوش ميشود. در كل نتايج اين پژوهش نشان ميدهد هيدروژن بر خواص مكانيكي فلز جوش اثر مخرب ميگذارد و سبب ايجاد عيوب هيدروژني ميشود. البته نميتوان از نقش ريزساختار فلز جوش در تاثير هيدروژن بر خواص ماده چشمپوشي كرد.