ساختارهاي اجتماعي، مهمترين عامل شكل گيري برج هاي خرقان (نگاه موردي؛ چرايي نبودن القاب براي سازندگان برج ها)

برج‌هاي خرقان دو يادگار ارزشمند از دوره‌ي سلجوقيان است. اصالت معماري، نقاشي‌هاي ديواري، وجود كتيبه‌هاي تاريخي و طرح‌هاي بديع آجركاري از خصوصياتي است كه برج‌هاي خرقان را به‌عنوان يك شاخص معماري آرامگاهي عصر سلجوقي نمايان ساخته است. طرح‌هاي بي‌نظير و متعدد آجركاري و معماري با صلابت برج‌ها كه آن‌ها را به‌صورت شاخصي از دوران سلجوقي درآورده از سويي و شكل‌گيري اين برج‌ها در ناحيه‌ي دور افتاده و نبودن القاب براي بانيان آن‌ها از سويي ديگر، به صورت مسأله‌ي ابهام برانگيز درآمده است. اين ابهامات اگر چه از نظر محققان داخلي و غربي دور نمانده اما تاكنون هيچ راهبرد و فرضيه‌ي مناسبي جهت پاسخ به آن ارائه نشده است. در واقع ابهامات موجود، نتيجه‌ي طبيعي فرضيه‌ي محققان غربي است كه بانيان بنا را افرادي تُرك تبار و از سران نظامي منطقه و وابسته به حكومت دانسته‌اند وبا پيش‌فرض حمايت از توليد آثار هنري توسط افرادي وابسته به حكومت؛ پاسخي براي نبودن القاب در كنار نام بانيان برج‌ها ارائه نكرده‌اند. اين درحالي است كه طبق مستندات تاريخي و متون موجود از دوره‌ي سلجوقي شخصي مانند خواجه نظام‌الملك از ازدياد اعطاء القاب ديواني در دوران خود زبان به گلايه گشوده است. در اين مقاله ساختارهاي اجتماعي حاكم‌بر دوران سلجوقي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين عوامل تأثيرگذار بر موضوع شكل‌گيري آثار هنري مورد بررسي قرار گرفته و با توجه به ساختارهاي حاكم‌بر دوره‌ي سلجوقي و شكل‌گيري طبقات جديد اجتماعي كه عمدتاً به‌واسطه‌ي گسترش روابط تجاري صورت گرفته، بانيان برج‌ها را از طبقه‌ي متوسط روبه رشد جامعه معرفي مي‌كند كه توانايي و تمكن مالي حمايت از ساخت چنين بنايي را داشته‌اند و با توجه به عدم وابستگي به حكومت و دربار نيازي به داشتن القاب ديواني براي آن‌ها متصور نبوده است.