مكان يابي و تبيين ساختار كالبدي شهر باستاني شاپور خواست برمبناي الگوي شهرهاي ساساني با ‏استفاده از ‏GIS‏ ‏

منابع تاريخي نشان مي‌دهند كه نخستين پادشاهان ساساني از بنيان‌گذاران بزرگ شهرها بوده‌اند. اردشير و شاپور اول به توسعه‌ي شهرهاي كهن و بنا كردن شهرهاي نوبنياد پرداختند. در آن دوره، شهرهاي كهن در غرب ايران مراكز توليدات صنعتي و دادوستد بازرگاني بودند و همچنين به‌دليل برقراري امنيت در بين راه‌هاي، شاهي شهرهايي بنا نمودند. يكي از اين نمونه شهرها، شاپورخواست نام دارد كه به‌دستور شاپور اول بنا شده است. موقعيت اين شهر به‌علت قرارگيري بر مسير راه‌هاي غرب به شرق (كرمانشاه به اصفهان) و شمال به جنوب (شوش به همدان) و هم از جهت راهبرد نظامي و بهره‌گيري از عوارض طبيعي و جغرافيايي يكي از مهم‌ترين شهرهاي آن دوره به‌حساب مي‌آمده است. پرسشي كه اين پژوهش در صدد پاسخ‌گويي به آن است، چگونگي مكان‌يابي شهرهاي تاريخي توسط الگوي ساختار شكلي شهر و موقعيت جغرافيايي و شواهد باستان‌شناسي، در شهر تاريخي شاپورخواست است؟ متغييرهايي كه جهت مكان‌يابي شهرها مورد بررسي قرارگرفتن شامل: 1 شيب عمومي زمين؛ 2 فاصله از رودخانه؛ 3 فاصله از راه‌هاي شاهي. در اين پژوهش ابتدا به تجزيه‌ و تحليل  نقشه‌ها و شكل شهرهاي ساساني پرداخته شده و نحوه‌ي شهرسازي شهر شاپورخواست از طريق تطبيق نقشه‌ي ساخت شهر با الگوهاي سه شهر از شهرهاي هم‌دوره‌ي شهر شاپورخواست بررسي شده و الگوي فضايي از آن‌ها با استفاده از روش تطبيقي به‌دست آمده است. در مرحله‌ي دوم با استفاده از نرم‌افزار ArcGIS و با توجه به نتايج كاوش باستان‌شناسان و مطالعات كتابخانه‌اي و آثار به‌جا مانده از دوره‌ي ساساني در خرم‌آباد مكان‌يابي شهر باستاني شاپورخواست تعيين گرديد. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه شهر شاپورخواست در جنوب خرم‌آباد و در منطقه‌ي قاضي‌آباد، پشته‌ي حسين‌آباد و كناره‌هاي كوه مدبه تا تپه‌ي خيرآباد قرار گرفته است و سپس با توجه به تطبيق نتايج مكان‌يابي موقعيت شهر شاپورخواست با الگوي شهرهاي ساساني هم‌دوره‌ي خود، الگويي از ساختار شهر شاپورخواست ارائه‌ شده است.