بررسي نمادهاي اعتراف، تعميد و عشاء رباني در كليساي نسطوري بر اساس متون منتخب سغدي مسيحي مكشوفه در محوطه باستاني تورفان چين

زبان سُغدي، زبان مردمان سرزمين سغد بوده است. مركز سغد سمرقند و مهم‌ترين شهر آن‌ها، بخارا در جمهوري ازبكستان كنوني بوده است. زبان سغدي به‌عنوان يكي از زبان‌هاي ايراني در آسياي مركزي در بيان و بازتاب دستورات و سنت‌هاي ديني برخي اديان پيش از اسلام كاربرد وسيعي داشته است. افزون‌بر اين زبان سغدي، زبان اداري، تجاري و فرهنگي در نواحي ديگر، مانند واحه‌هاي تورفان در تركستان شرقي بوده است. در فاصله‌ي سال‌هاي 1904 تا 1907 م. يك هيأت اعزامي آلماني موفق به كشف مجموعه‌ متون سغدي در خرابه‌هاي صومعه‌ي مسيحيان نسطوري در بولاييق واقع در واحه‌ي تورفان در شمال چين شد، كه اين متون مشتمل‌بر نمادهاي اعتراف، تعميد و عشاء رباني در مسيحيت شرقي است. پرسش اصلي در اين پژوهش اين است كه زبان سغدي چه نقشي در گسترش و نشر مسيحيت در شاهراه ابريشم داشته است و نمادهاي مسيحيت غربي (كاتوليك) تا چه اندازه در مسيحيت شرقي (ارتدوكس) حفظ شده‌اند؟ و درنهايت، مسيحيت شرقي در مباني و آموزه‌هاي مسيحيت نوآوري كرده است؟ فرضيه‌ي نوشتار حاضر اين است كه نمادها در مسيحيت شرقي تقريباً با نمادهاي مسيحيت در كليساي رُم يكسان است و ديدگاه كليساي نسطوري درباره‌ي ماهيت وجودي عيسي با كليساي كاتوليك رُم مطابقت ندارد. اين پژوهش با روش تاريخيتحليلي براساس منابع،  متون و مستندات كتابخانه‌اي انجام گرفته است و برآيند تحقيق نشانگر آن‌ست كه آيين اعتراف در آغاز پيدايش مسيحيت به‌صورت گروهي برگزار مي‌شد، اما در ادوار بعد، اعترافات به‌صورت شخصي و در خفا انجام گرفت. نماد تعميد در هر دو مسيحيت شرقي و غربي متحول شده است و عشاء رباني يا آيين سپاسگزاري در تمامي فرقه‌هاي مسيحيت با نام‌هاي شام خداوند، شكستن نان، مجلس سپاسگزاري و شراكت در شب عيد فصح يهوديان يا به سنت كتاب مقدس،  شام آخر، برگزار مي‌شود.