تحليل تأثير متغيرهاي تقاضا و ذخيره احتياطي بر هزينه‌ها و اثر شلاقي در زنجيره تأمين چهار سطحي

در دهه‌هاي اخير، مقابله با پديده‌اي با عنوان اثر شلاق چرمي، جزو مهم‌ترين مسائل در مديريت زنجيره تأمين گرديده است. اين پديده بيان مي‌كند كه نوسان تغييرات تقاضا از انتهاي زنجيره به ابتداي زنجيره بيشتر مي‌شود. در اين پژوهش به بررسي اثرات ذخيره احتياطي و تغييرات تقاضاي مشتري نهائي براثر شلاقي و هزينه‌هاي كل زنجيره تأمين پرداخته‌شده است. به همين منظور، يك زنجيره تأمين چهار سطحي خطي شامل فروشگاه، خرده‌فروش، عمده‌فروش و كارخانه در نظر گرفته‌شده و براي پيش‌بيني تقاضا از روش ميانگين متحرك استفاده گرديد. در ادامه، نه سناريوي مختلف شامل تغييرات تقاضا (كم، متوسط، زياد) و ذخيره احتياطي (كم، متوسط، زياد) در نظر گرفته شد و اثر شلاقي با يك فاصله اطمينان 95درصد و دوره زماني يك ساله محاسبه گرديد. همچنين هزينه‌هاي كل شامل هزينه‌هاي سفارش‌دهي، هزينه‌هاي نگهداري و هزينه‌هاي پس‌افت هر كدام از اعضاي زنجيره تأمين در سناريوهاي مختلف محاسبه شد. نتايج اين تحقيق نمايانگر آن است كه اگر روش برآورد تقاضا در همه اعضاي زنجيره تأمين با استفاده از روش ميانگين متحرك باشد، با افزايش نوسان تغييرات تقاضاي مشتري نهائي، اثر شلاقي از پايين‌دست به بالادست در زنجيره تأمين افزايش مي‌يابد ولي اثر شلاقي كل زنجيره كاهش مي‌يابد. همچنين اگر تغييرات تقاضا ثابت فرض شود، افزايش ذخيره احتياطي در هر كدام از اعضاي زنجيره تأمين باعث افزايش اثر شلاقي كل زنجيره تأمين مي‌گردد. افزايش اثر شلاقي، افزايش هزينه‌ها را نيز در پي دارد كه سهم هزينه‌هاي سفارش‌دهي كاهش يافته و سهم هزينه‌هاي نگهداري و پس‌افت افزايش مي‌يابد.