تكنيك‌هاي عمليات رواني امام علي(ع) در رويارويي با دشمنان مطالعۀ موردي خطبه‌هاي نهج‌البلاغه

هدف اين پژوهش شناسايي تكنيك‌هاي عمليات رواني اميرالمؤمنين(ع) در رويارويي با دشمنان است. تلاش بر آن بوده تا با استفاده از روش تحليل محتواي كيفي خطبه هاي نهج‌البلاغه مورد تحليل قرار گيرند. نتايج اين پژوهش حاكي از آن است كه امام علي(ع) از پنج تكنيك عمليات‌ رواني اعم از تشجيع، نكوهش، خشيت، مقايسه و القا استفاده نموده‌اند. ايشان در تكنيك تشجيع ضمن ترسيم چهرۀ شيطاني از جناح باطل، با بيان امداد الهي و توصيف ثمرات جهاد، تلاش بر انگيزش و تشويق مجاهدان دارند. امام علي(ع) با بهره گيري از تكنيك خشيت برخلاف ديدگاه هاي رايج در اين حوزه به‌دنبال اين است كه از خشيت در راه هدايت سپاهيان به سمت حق بهره گيرد. اميرالمؤمنين از تكنيك القاء در دو مقولۀ القاء آميختگي شيطان و سپاه دشمن و القاء رفتار غيراسلامي مخاطب در راستاي هدايت ياوران خود بهره گرفته اند. در تكنيك مقايسه ايشان با استفاده از مقايسۀ دنيا و آخرت درصدد آن هستند كه واقعيت اعمال دنيوي و اخروي را به مخاطبان نشان دهند. با توجه به تحليل انجام شده از نظر نگارنده تكنيك نكوهش همانند تكنيك خشيت، از جمله تكنيك‌هايي مي‌باشد كه در اين مقاله احصا گرديده است. ايشان در راستاي اين تكنيك نه تنها قصد زايل كردن اراده و عزم سپاهيان را ندارند بلكه به‌دنبال تقويت آن مي باشند كه عنوان نكوهش را با توجه به زمينۀ اسلامي مي‌توان براي اين تكنيك ارائه نمود. در نهايت با توجه به نتايج پژوهش تعريف عمليات رواني نيز مورد بازبيني قرار گرفته است.