نقدي بر كتاب «روش‏هاي تحقيق در اسناد و مدارك نهج‏ البلاغه» محمد دشتي

نهج‌البلاغه كتابي حديثي با متني مرسل است. ارسال روايات موجود در نهج‌البلاغه، باعث تشكيك در صحّت انتساب آن به امام علي(ع) شده و به همين جهت، برخي از دانشمندان شيعي با استخراج بعضي از مدارك و مصادر، به اين شبهه، پاسخ داده‌اند. اين آثار در عين ارائۀ برخي از مصادر، از اشكال يا خطا نيز مصون نبوده‌اند. در اين تحقيق با توجه به شهرتي كه آثار مرحوم دشتي در زمينۀ نهج‌البلاغه دارد، به نقد كتابِ «روش‏هاي تحقيق در اسناد و مدارك نهج‏البلاغه» ايشان با روش اسنادي و تحليلي پرداخته شده است. نتايج پژوهش حاكي از اين است كه اين اثر در عين برخورداري از برخي نوآوري‌ها، داراي اشتباهات و مشكلاتي نيز هست؛ نقل بدون بررسي از ديگر كتب، علمي‌نبودن شيوۀ استخراج اسناد و نوع مصادر انتخابي، تداخل بين «نسخه‌شناسي» با «سندشناسي» و ارجاع به برخي «شروح نهج‌البلاغه»، استناد به آثار متأخّرين به‌عنوان سند، دور در برخي مصادر، عدم برّرسي كامل منابع موجود و بي‌نظمي در بيان مصادر، همگي از جمله نقاط ضعف اين كتاب است كه در پژوهش حاضر به‌دست آمده و لزوم اصلاح اين كتاب و نيز تلاش بيشتر در كشف و استخراج ساير مصادر را مبرهن مي‌گرداند.