مطالعۀ مؤلفه‌هاي هوش اخلاقي در پرتو انديشه‌هاي امام علي(ع) در نهج‌البلاغه

همگام با اهميت يافتن روزافزون موضوع اخلاقيات در جهان امروز و با توجه به وجود مفاهيم عميق در آثار ائمه(ع)، بررسي مصاديق هوش اخلاقي در نهج البلاغه، به‌عنوان يك مفهوم نوظهور در حوزۀ اخلاقيات، مدنظر پژوهشگران قرار گرفت و از طريق مطالعه عميق و سطر به سطر كتاب گرانقدر نهج البلاغه و با استفاده از روش تحليل مضمون، كليۀ خطبه ها،‌ نامه ها و حكمت هاي آن حضرت بررسي و‌ مصاديق هوش اخلاقي در نهج‌البلاغه استخراج گرديد. در بررسي اوليۀ متن، قريب به 120 كد شناسايي شد كه پس از پالايش مجدد، كدهايي كه همپوشاني مفهومي داشتند در قالب مفاهيم مشترك سازماندهي گرديدند و در نهايت، طبقاتي از مفاهيم شكل گرفت كه حاصل آن در قالب 13 مؤلفه، در اين نوشتار عرضه شده است. در حال حاضر و بر مبناي نقطه‌نظرات پژوهشگران مختلفي كه در اين عرصه به تحقيق پرداخته اند، مؤلفه هايي ازجمله رفتار مستمر در جهت ارزش هاي اخلاقي، خود كنترلي، ايستادگي براي حق اهميت قائل شدن براي ديگران، وفاي به عهد، صداقت، انصاف، پذيرش مسئوليت تصميمات خود، توانايي بخشش خود، توانايي بخشش ديگران، مهرباني و نوع دوستي شناسايي شده اند. در نتيجۀ پژوهش حاضر، با محور قرار دادن ماهيت هوش اخلاقي، امكان تقويت مفهوم هوش اخلاقي با معرفي سه مؤلفۀ جديد به مجموعۀ عناصر موجود در ادبيات هوش اخلاقي فراهم گرديد كه عبارتند از: داشتن معنا در زندگي، آخرت‌انديشي و باور به نظارت مستمر الهي.