جام هايِ ويژۀ چند شخصيّتِ داستاني و تاريخي در متون ايراني

غير از دو جامِ مشهورِ جمشيد و كيخسرو با ويژگيِ گيتي نمايي، بعضي شخصيّتهايِ داستاني و تاريخيِ ديگر نيز در متون و روايتهاي ايراني جام هاي مخصوصي دارند. از آن جمله، كاووس، شهريارِ نامدارِ كياني، در سنّتِ نقّالي صاحبِ جامِ جهان بينِ معروف است. كيد هندي به اسكندر جامي پيشكش مي كند كه محتوايِ آن با نوشيدن كاسته نمي شود و در بعضي منابع خاصيّتِ جهان نمايي هم دارد. جام اسكندر/ سكندر/ سكندري در شعر فارسي ناظر بر اين جام است. در معدودي از مآخذِ تاريخي به جامِ خاصِّ خسروپرويز با دو ويژگيِ جهان بيني و پر شدنِ خودبه خود اشاره هايي شده است و گويا دارا/ داراب و انوشيروان هم جامهايي داشته اند. در اين مقاله نكات، توضيحات و شواهدِ مربوط به اين جام ها از منابعِ ادبي، تاريخي و داستاني آورده و بررسي شده است.