مطالعه شكلهاي مختلف مس، روي، كادميوم و سرب در فرآوري ورمي كمپوست كود گاوي

به منظور مطالعه تغييرات شكلهاي مختلف فلزات روي، مس، كادميوم و سرب در طي فرآيند تهيه ورمي كمپوست، آزمايشي برمبناي طرح كاملا تصادفي با آرايش فاكتوريل با سه تكرار انجام شد. فاكتور اول اين آزمايش شامل تاثير حضور و عدم حضور كرم خاكي بود و روند فرايند توليد ورمي كمپوست در بازه هاي زماني صفر، 30، 60 و 90 روز بعنوان فاكتور دوم انتخاب شد. بخشهاي مختلف (تبادلي، كربناتي، بخش آلي، پيوند شده با اكسيدهاي آهن و منگنز و باقيمانده) فلزات روي، مس، كادميوم و سرب با استفاده از روش عصارهگيري پي در پي و 5 مرحله‌اي روش تسير در طي فرآيند تهيه ورمي كمپوست از كود گاوي تعيين شدند. نتايج نشان داد كه اسيديته ورمي كمپوست در تيمارهاي داراي كرم خاكي 4/0 واحد كاهش و ميزان كربن آلي محلول 15/0 درصد افزايش را نشان داد. فراهمي زيستي عناصر روي، مس و كادميوم بجز سرب نيز در تيمار هاي كرم خاكي افزايش معني داري را نشان دادند. بيشترين مقادير روي، مس و كادميوم در نتيجه فعاليت كرمهاي خاكي به ترتيب در بخش‌هاي كربناتي، مواد آلي و تبادلي نشان داده شد، اما بيشترين سهم سرب در بخش پيوند شده با مواد آلي بود. غلظت عناصر روي وكادميوم در بخش هاي تبادلي و كربناتها به طور معنيداري در حضور كرمهاي خاكي افزايش يافت، عنصر روي 4/16 و 21/ 18 درصد و كادميوم 10 درصد افزايش را در اين بخش ها نشان دادند، ليكن غلظت اين عناصر در بخش باقي مانده در انتهاي دوره كاهش يافت. چنين استنباط مي شود كه فراهمي زيستي عناصر سنگين با فعاليت كرمهاي خاكي در فرايند توليد ورمي كمپوست افزايش مي يابد.