جداسازي، شناسايي و اندازه‌گيري ويژگي‌هاي افزآيندگي رشد جدايه‌هاي ازتوباكتر از نمونه‌ خاك‌هاي شمال‌غرب كشور با كاربري گوناگون

ازتوباكتر از باكتري‌هاي آزادزي تثبيت‌كننده نيتروژن در خاك بوده كه از راه‌هاي گوناگوني مايه افزايش رشد گياه مي‌شود. فراواني و فعاليّت آن‌ها در خاك وابسته به ويژگي‌هاي خاك و كاربري آن است. بر اين پايه براي جداسازي و شناسايي برخي از ازتوباكترهاي افزآينده رشد گياه، 50 نمونه خاك به گونه بختانه ‌از كاربري‌هاي گوناگون در سه استان آذربايجان شرقي، اردبيل و گيلان از لايه صفر تا 25 سانتي‌متري خاك نمونه‌برداري شد. براي جداسازي ازتوباكترها از روش خميره خاك بهره‌گيري شد و ناب‌سازي آن‌ها با استفاده از كشتگاه LG و Nutrient Agar انجام گرفت. در اين بررسي در آغاز 50 جدايه جداسازي شد كه بر پايه ويژگي‌هاي فنوتيپي و ريخت‌شناسي جدايه‌ها و چگونگي رشد آن‌ها در كشتگاه‌هاي يادشده، جدايه‌هاي همانند كنار گذاشته شده و شناسايي نه جدايه به نام‌هاي 2SP5، 14SPI، 14SP21، 16SP2، 34SPIII، 35SP، 35SP2،43SP2 و 44SP2 همراه با آزمون توانايي افزايندگي رشد آنها انجام شد. نتايج شناسايي مولكولي (16S rDNA) نشان داد كه از ميان نه جدايه، پنج جدايه 14SPI، 14SP21، 16SP2، 35SP و 44SP2 ازتوباكتر كروكوكوم بوده و جدايه 34SPIII و 35SP2 سودوموناس و جدايه 2SP5 و 43SP2 بيجرينكيا شناخته شدند. يافته‌هاي بررسي ويژگي‌هاي افزايندگي رشد گياه نيز نشان داد كه بيش‌ترين تثبيت نيتروژن در ازتوباكتر كروكوكوم جدايه‌ 14SP21 به‌دست آمد و بالاترين توانايي حل كنندگي فسفر و ساخت اكسين در باكتري سودوموناس جدايه 34SPIII ديده شد. از ديدگاه آزادسازي پتاسيم نيز باكتري‌هاي ازتوباكتر كروكوكوم جدايه‌ 44SP2 و 14SP21 توانايي بالاتري نشان دادند. ازتوباكترهاي به‌دست آمده همگي متعلق به گونه ازتوباكتر كروكوكوم بودند كه از نمونه خاك‌هاي دو استان آذربايجان شرقي و گيلان با كاربري پوشش مرتعي و شاليزار به دست آمدند.