مقايسه ميزان رسوب در رواناب و زه‌آب در دو شيب و پوشش گياهي متفاوت

نوع پوشش گياهي و شيب زمين دو عامل تعيين‌كننده در شدت فرسايش آب و خاك مي‌باشند. اگر چه پژوهش‌هاي متعددي در رابطه با تأثير شيب و يا پوشش گياهي بر فرسايش خاك انجام شده است، ولي مطالعه‌اي در رابطه با مقايسه اثر آنها بر ميزان رسوب در رواناب و زه‌آب گزارش نشده است. هدف از اين مطالعه، مقايسه ميزان رسوب در رواناب و زه‌آب تحت تأثير نوع كشت (گندم و يونجه) و شيب (5% و 20%) در يك خاك لوم‌شني بود. آزمايش‌ها با استفاده از جعبه‌هاي خاك، با ابعاد 100 سانتي‌متر طول، 30 سانتي‌متر عرض و 25 سانتي‌متر ارتفاع كه داراي يك خروجي براي زه‌آب و يك خروجي براي رواناب بود، و از خاك پر شده بودند در دانشكده كشاورزي دانشگاه بوعلي سينا انجام شد. نتايج نشان داد كه پوشش گياهي متراكم‌تر (يونجه نسبت به گندم) به‌طور قابل‌توجهي ميزان فرسايش خاك را كاهش مي‌دهد. به‌طوري‌كه در كشت يونجه، رسوب در زه‌آب و رواناب، كمتر از گندم مشاهده شد. همچنين نتايج حاصله نشان داد كه توليد رسوب در رواناب و زه‌آب با شيب تغيير نشان مي‌دهد؛ به‌طوري‌كه تحت دو كشت گندم و يونجه، در رواناب رسوب بيش‌تري در شيب 20% مشاهده شد، در حالي‌كه در زه‌آب، رسوب بيش‌تري در شيب 5% مشاهده گرديد. وجود رسوب كمتر بعد از 60 دقيقه از شروع بارندگي در رواناب را مي‌توان به تشكيل سله سطحي كه سبب افزايش رواناب و كاهش رسوب مي‌گردد، نسبت داد. اگر چه شيب و پوشش سطحي اثر معني‌داري بر ميانگين وزني قطر خاكدانه نداشت، ولي مقدار آن تحت كشت يونجه بيش‌تر بود كه مي‌تواند به دليل تأثير كاهشي پوشش گياهي بر فرسايش ‌باشد.